Poszukiwanie źródeł odporności kukurydzy na fuzariozę kolb i zgorzel podstawy łodyg metodą rodowodową

Fuzarioza kolb kukurydzy oraz zgorzel podstawy łodygi należą do chorób kukurydzy, które mają wpływ nie tylko na plon uzyskiwanego ziarna lub zielonej masy, lecz w sposób istotny warunkują jego jakość. Hodowla i wykorzystanie w uprawie odmian odpornych są powszechnie uznane za najbardziej opłacalną i przyjazną środowisku metodę ochrony roślin, a do hodowli odpornościowej potrzebne są źródła odporności. Dlatego celem realizowanych prac było określenie skuteczności metody rodowodowej w poszukiwaniu nowych źródeł odporności kukurydzy na fuzariozę kolb i zgorzel podstawy łodygi jednocześnie w obrębie pul genowych o typie ziarna szklistym, zębokształtnym i pośrednim. Badania prowadzono w cyklu trzyletnim. Materiał roślinny stanowiły sześćdziesiąt trzy populacje pokolenia F2 uzyskane na bazie krzyżowań odległych genetycznie linii wsobnych. Odporność najwcześniej kwitnących i zapylanych wsobnie roślin na fuzariozę kolb oceniano po zakażeniu sztucznym izolatami Fusarium graminearum. Odporność na zgorzel podstawy łodygi oceniano przy infekcji naturalnej. Analizując stopień odporności badanych populacji na fuzariozę kolb w obrębie materiału wyjściowego (pokolenie S1) oraz materiału uzyskanego po trzech cyklach selekcji (pokolenie S3) stwierdzono, że w obrębie form o ziarnie szklistym udział pojedynków o podwyższonej odporności był średnio wyższy o ok. 30%. Jednak dalsze badania w tym kierunku są potrzebne ze względu na fakt, że specyfika okrywy owocowo-nasiennej tych form istotnie wpływa na objawy fenotypowe stopnia porażenia. W obrębie populacji o ziarnie zębokształtnym udział genotypów o podwyższonej odporności na fuzariozę kolb był średnio od 10 do 15% wyższy w stosunku do materiałów wyjściowych. Duży postęp biologiczny uzyskano również dla zgorzeli podstawy łodygi. Materiały pokolenia S3 były średnio o 10 dni wcześniejsze w stosunku do form wyjściowych. Stwierdzono dodatnią współzależność pomiędzy wczesnością a odpornością na fuzariozę kolb.

Ear rots caused by Fusarium graminearum and F. verticillioides are some of the most economically significant diseases of maize occurring widely throughout maize growing regions of the world. Another very destructive disease in Central Europe is the stalk rot caused by F. graminearum. The major objective of this study was to determine effectiveness of the pedigree selection to develop improved maize flint and dent genotypes with increased resistance to the ear and stalk rots caused by F. graminearum. Sixty three maize populations were evaluated under field conditions. In each population group at least 170 the earliest flowering So plants were self-pollinated and inoculated with F. gramninearum into the developing kernels. Ear rot resistance was scored using 1–7 scale. Stalk rot resistance was evaluated under natural infection, where F. graminearum prevails, using 1–9 scale. All genotypes rated lower than 3 for ear rot and lower than 5 for stalk rot were selected to continue the selfing procedure. Phenotypic variation for ear rot, stalk rot resistance and flowering time were significant. Genetic gain obtained for ear rot and stalk rot was higher in the flint group than in the dent forms. For flint forms it was determined that frequency of genotypes belong to the S3 generation and scored as a moderate resistant was about 30% higher than within S1 generation. In the group of dent forms frequency of genotypes belong to the S3 generation and scored as a moderate resistant was 15 - 20% higher than within S1 generation. Materials of the S3 generations were on average more than 10 days earlier than the So. Positive correlation between ear rot resistance and flowering time was observed.