Ocena przydatności wybranych gatunków jarych roślin oleistych do uprawy na rekultywowanym gruncie wapna poflotacyjnego

Badano możliwość uprawy jarych roślin oleistych na rekultywowanym gruncie wapna poflotacyjnego użyźnionego osadami ściekowymi pokrywającymi tereny poeksploatacyjne Kopalni Siarki „Jeziórko”. Oceniano 5 gatunków roślin oleistych: rzepak jary odm. Heros, gorczycę białą odm. Borowska, len zwyczajny oleisty odm. Oliwin, Szafir i Jantarol, słonecznik zwyczajny oleisty odm. Wielkopolski i Lech oraz lniankę siewną jarą odm. Borowska. Obydwie odmiany słonecznika najlepiej ze wszystkich badanych gatunków i odmian rozwijały się na bezglebowym złożu wapna poflotacyjnego i dzięki silnemu systemowi korzeniowemu były odporne na suszę i zaskorupianie gruntu. Wszystkie odmiany lnu również bardzo dobrze rozwijały się na tym podłożu, corocznie wykazywały bardzo dobre wschody, tworzyły zwarty wyrównany łan mało podatny na wyleganie i zadowalająco plonowały. Z roślin kapustowatych (Brassicaeae) najbardziej przydatny do rekultywacji tych gruntów okazał się rzepak jary ze względu na bardzo dobre i wyrównane wschody, małą skłonność do wylegania, wysoką bujność roślin i znaczny plon nasion. Gorczyca biała i lnianka siewna wykazały nieco mniejszą przydatność do rekultywacji tych terenów a pod względem ocenianych cech rozwijały się podobnie. Osady ściekowe wraz z porastającą roślinnością wpływały na gromadzenie materii organicznej, składników pokarmowych w gruncie, zwiększając jego wodochłonność i obniżając odczyn. Osadowe użyźnienie bezglebowego złoża wapna poflotacyjnego wpłynęło różnicująco na zawartość metali ciężkich w zrekultywowanym gruncie i wyrosłych na nim roślinach.

The possibility of the cultivation of spring oil plants on reclaimed ground of post-flotation lime fertilized with sewage sediments was examined. Five species of oilseed plants were evaluated: spring rape variety Heros, white mustard variety Borowska, oilseed flax varieties Oliwin, Szafir and Jantarol, oilseed sunflower varieties Lech and Wielkopolski and spring false flax variety Borowska. Both varieties of sunflower developed best of all tested species and varieties on soilless ground of post flotation lime and thanks to the strong root system were resistant to drought and crusting of the ground. All varieties of flax developed also very well on the substrate, each year they showed very good emergence, formed a compact aligned field, showed little susceptible to lodging and yielded satisfactory. Of Brassicaeae plants, the most useful for the reclamation of the land was a spring rape because of very good and aligned emergence, low tendency to lodging, high exuberance of plants and proper yield of seeds. white mustard and false flax showed slightly less suitability for rehabilitation of these areas and in terms of the evaluated features developed similarly. Sewage sludge, together with growing vegetation affected the accumulation of organic matter of nutrients in the ground, increasing its water holding capacity and lowering the pH. Sedimentary fertilization of soilless ground of post flotation lime affected differentially the content of heavy metals in reclaimed soil and in the plants grown on it.