Efekt heterozji cech ilościowych rzepaku ozimego (Brassica napus L.) u mieszańców jednozerowych linii wsobnych krzyżowanych z odmianą Californium

Cztery linie mutacyjne (białe płatki korony, wąskie płatki korony, dwie linie męsko sterylne) mające w nasionach wysoką zawartość glukozynolanów (około 50 μmol/g s.m), krzyżowano z odmianą Californium. Doświadczenie z formami rodzicielskimi i mieszańcami F1 założono w Rolniczym Gospodarstwie Doświadczalnym Dłoń. Przeprowadzono obserwacje cech morfolo¬gicznych, cech — komponentów plonu oraz sprawdzono zawartość tłuszczu, białka i glukozynolanów w nasionach. Wykonano analizę wariancji, analizę zmiennych kanonicznych oraz obliczono efekty heterozji poszczególnych cech w stosunku do odmiany Californium oraz średniej z obojga rodziców. Badane formy rodzicielskie i mieszańce F1 różniły się istotnie pod względem wszystkich (poza liczbą i masą nasion z rośliny) analizowanych cech ilościowych. Analiza zmiennych kanonicznych potwierdziła, że linie mutacyjne wyprowadzone z odmian jednozerowych znacznie różniły się od odmiany Californium pod względem wszystkich cech traktowanych łącznie. W trzech z czterech kombinacjach krzyżowania odnotowano istotne efekty heterozji dla większości analizowanych cech w tym dodatnie, istotne, efekty heterozji w stosunku do odmiany Californium stwierdzono dla cech komponentów plonu: liczby łuszczyn i nasion z rośliny oraz masy nasion z rośliny. Wyniki te potwierdzają hipotezę, że efekty heterozji są większe przy krzyżowaniu form oddalonych genetycznie.

Four mutated lines (white petals, narrow petals, 2 male sterile lines) with high (about 50 μmol/g d.m.) glucosinolate content in seeds were crossed with variety Californium. Experiment with parental forms and F1 hybrids was carried out in Experimental Station Dłoń. Observations of morphological traits and yield component traits were made, and contents of oil, protein and glucosinolate in seeds were measured. Analysis of variance, analysis of canonical variates and effects of heterosis in relation to parental mean and to variety Californium were calculated. Analyzed parental forms and F1 hybrids differed significantly in all traits except a number and weight of seeds per plant. Analysis of canonical variates confirmed that the mutated lines originated from zero-erucic varieties differed from variety Californium with regards to all analyzed traits taken jointly. In three from four cross combinations significant positive effects of heterosis were observed for the majority of traits including positive effects to variety Californium for yield component traits: number of pods and seeds per plant and weight of seeds per plant. These results confirm the hypothesis that heterosis effects is higher in hybrids between genetically distinct forms.