Namnażanie cennego genotypu Aesculus hippocastanum L. metodą mikropropagacji

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) jest drzewem liściastym, wywodzącym się z Półwyspu Bałkańskiego. Odkąd został sprowadzony do Polski stanowi popularne drzewo wykorzystywane do nasadzeń w parkach oraz alejach. Z uwagi na zawartość escyny o działaniu przeciwobrzękowym, przeciwzapalnym oraz uszczelniającym naczynia krwionośne znalazł również zastosowanie w medycynie i kosmetyce. W ostatnich latach największym zagrożeniem dla drzewa jest motyl — szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella). Owad żerując na liściach prowadzi do defoliacji drzewa, a w konsekwencji do powtórnego listnienia i kwitnienia na jesień, przez co drzewo staje się mniej odporne na mrozy. Najczęściej stosowane metody zwalczania szkodnika, pomimo iż prowadzą do zmniejszenia jego liczebności, nie chronią drzewa w sposób całkowity. Przyszłością w ochronie tego gatunku może być wykorzystanie nowoczesnych narzędzi biotechnologii przez zastosowanie mikropropagacji cennych genotypów. Celem badań było opracowanie skutecznej i wydajnej metody namnażania wyselekcjonowanego genotypu A. hippocastanum, odpornego na szrotówka kasztanowcowiaczka, metodą mikropropagacji. Kultury zainicjowano poprzez pobranie z rośliny matecznej eksplantatów, które poddano sterylizacji w 15% roztworze podchlorynu sodu i umieszczono na pożywce do namnażania — MS ½ NO3 zawierającą fitohormon BAP (1 mg/l). Pasaż na świeżą pożywkę odbywał się co 4 tygodnie. Zastosowana do namnażania pożywka przyniosła satysfakcjonujące wyniki propagacji roślin. Współczynnik namnażania w pięciu kolejnych cyklach namnożeniowych oscylował w granicach 3–5. W celu indukcji ukorzeniania rozmnożonych pędów zastosowano kilka rodzajów pożywek z różną kombinacją hormonów i ich stężeń. Jednak wszystkie użyte na etapie ukorzeniania podłoża nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, stąd prace nad ukorzenianiem i aklimatyzacją sadzonek A. hippocastanum wymagają kontynuacji.

Horse chestnut (Aesculus hippocastanum L.) is a deciduous tree, native to Balkan Peninsula. It is one of the most popular ornamental trees in Poland and all over the Europe. Thanks to the aescin, A. hippocastanum is widely used for medicinal and cosmetic preparations. The horse chestnut leaf miner moth (Cameraria ohridella) is the most dangerous parasite for European horse chestnut. The insect induces tree defoliation. Second leafing and flowering occur, which result in decrease of the frost hardiness. The most frequently used control measures, although have impact on the leaf miner populations, do not protect the tree completely. The use of modern biotechnology to micropropagate unique genotypes could save this woody plant. The aim of this study was to establish method of efficient propagation protocol for the A. hippocastanum genotype resistant to the horse chestnut life miner using micropropagation. Explants from crown branches were used for culture initiation. Explants were sterilized by rinsing in 15% NaClO and then placed on propagation medium — MS ½ NO3 supplemented with (1 mg/l) BAP. Plant material was transferred to a fresh medium every 4 weeks. The propagation gave satisfying results. The mean number of newly formed shoots was 3–5 during five multiplication cycles. For root induction different treatments were compared. However, all media which were used, did not bring expected result. Therefore, research with rooting and acclimatization of A. hippocastanum needs to be continued.