Ekologiczny aspekt uprawy ziemniaka w warunkach Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego

Analizę oparto o badania polowe, przeprowadzone w latach 2007–2009, w Żyznowie, w powiecie strzyżowskim na wysokości 387 m n.p.m. Eksperyment założono w układzie zależnym, split-split-plot, w 3 powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu były odmiany: Amerykany, Denar; drugiego rzędu — terminy sadzenia (optymalny, opóźniony), trzeciego rzędu — zabiegi (podkiełkowanie i brak podkiełkowywania). Optymalny termin sadzenia przypadał na 17 kwietnia, zaś opóźniony — 2 tygodnie po pierwszym terminie. Materiał nasienny odmiany Denar był w klasie C/A, zaś odmiany Amerykany — był niecertyfikowany. W doświadczeniu stosowano jedynie nawożenie organiczne, w ilości 25 t·ha-1, jesienią. Zabiegi agrotechniczne prowadzono zgodnie z dobrą praktyką rolniczą. Szczególnie niekorzystne dla uprawy ziemniaka, w warunkach Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego, okazało się opóźnienie terminu sadzenia, powodując istotny spadek plonu ogólnego i handlowego; przy czym podkiełkowywanie bulw przed sadzeniem łagodziło ten ujemny efekt. Zabieg podkiełkowywania przyspieszył wschody o 12 dni, przesuwając wegetację na wcześniejszy okres, co pozwoliło na „ucieczkę” przed zarazą ziemniaka, zwiększenie plonu ogólnego i handlowego oraz złagodzenie ujemnego efektu opóźnienia sadzenia. Bardzo stara odmiana Amerykany, uprawiana w warunkach podgórskich, okazała się istotnie plenniejsza i lepiej reagująca na czynniki agrotechniczne od współczesnej odmiany Denar, stąd też zasługuje na większe zainteresowanie i może zwiększyć bioróżnorodność odmian dostępnych dla ekologicznego systemu uprawy.

The analysis was based on field research conducted in 2007–2009, in Żyznów, District Strzyżów at a height of 387 m above the sea level. The experiment was conducted in a subsidiary arrangement, a split-split-plot in three replications. First-order factor was cultivars: Amerykany and Denar, second-order: planting dates (optimal, delayed), the third order: treatments (sprouting and non sprouting). The optimum planting date was April 17, while the delayed one meant 2 weeks after the first date. Seed material comprised of cultivar Denar Class C/A, and the cultivar Amerykany that was non-certified. The experiment used only organic fertilizers, in an amount of 25 t.ha-1, in the autumn. Agrotechnical treatments were conducted in accordance with the good agricultural practice. Delayed planting date proved to be especially detrimental to the cultivation of potato in Strzyżowsko-Dynowskie Foothills, resulting in a significant decrease in total and marketable yield, while the sprouting of tubers before planting neutralized this negative effect. The sprouting accelerated the emergence of plants for 12 days, moving the vegetation to an earlier period, allowing the "escape" before the potato blight, increased total and marketable yield and mitigating the negative effect of delayed planting. A very old cultivar of Amerykany, grown in the foothills conditions, proved to be significantly more productive and more responsive to agronomic factors than a contemporary cultivar Denar, and therefore deserves greater attention and may increase the biodiversity of cultivars available to organic cultivation system.