Czynniki wpływające na pobranie i wykorzystanie azotu przez jadalne i skrobiowe odmiany ziemniaka

W pracy przedstawiono wyniki doświadczenia polowego przeprowadzonego w Jadwisinie na glebie lekkiej w latach 2006–2009 z zastosowaniem nawożenia azotem w zakresie 0–200 kg·ha-1. Pobranie azotu z plonem bulw (PN) i współczynnik wykorzystania azotu (WN) obliczono dla trzech grup badanych odmian: jadalnych wczesnych, jadalnych „późniejszych” i późnych skrobiowych. Pobranie azotu z plonem bulw było kształtowane głównie przez dawki azotu, którym można przypisać średnio 50% udziału w zmienności całkowitej PN, i 19% udziału w zmienności całkowitej wykorzystania azotu WN. Wraz ze wzrostem dawki pobranie wzrastało, a wykorzystanie malało w każdej badanej grupie odmian. Kolejnym czynnikiem modyfikującym znacząco proces pobrania i wykorzystania azotu przez rośliny ziemniaka były warunki klimatyczne, którym można przypisać nieco ponad 20% udziału w zmienności całkowitej PN oraz 26% udziału w zmienności całkowitej WN. Stwierdzono istotne zróżnicowanie stopnia pobrania azotu między badanymi odmianami. Najwyższymi wartościami pobrania charakteryzowały się odmiany skrobiowe, a najniższymi odmiany jadalne wczesne. Mokre okresy wegetacji zmniejszały wartości pobrania (PN) u wszystkich badanych grup odmian i wykorzystania (WN) u odmian wczesnych w porównaniu z optymalnym okresem wegetacji.

A field experiment was carried out on sandy loam soil in Jadwisin in the years 2006–2009, in order to investigate uptake of nitrogen with yield and its utilization by 12 potato varieties (5 table early, 5 table mid-early and late and 2 starch late ones). The varieties were cultivated at different nitrogen doses, in the range 0–200 kg·ha-1. The fertilization with phosphorus — 53 kg·ha-1, potassium — 150 kg·ha-1 and aftercrop of mustard, as an organic fertilizer, were applied each year. The N –uptake with tuber yield (PN) and N — utilization percentages (WN) were calculated for the varieties and their groups. The uptake of nitrogen with tuber yield , at the recommended doses of N – fertilization (100-140 kg·ha-1), amounted from 120 to 180 kg·ha-1 and its utilization ranged from 34 to 46%. The PN value was shaped mainly by the N-doses, which contributed to 50% of total variance. Weather conditions in the years of study were the second important factor, which influenced both the PN and WN parameters (ca. 20% and 26% of total variance, respectively). Wet conditions lowered the PN values, in comparison with those for the optimal growing season (2008), in all three groups of varieties and decreased also the WN values in the group of early potatoes. Significant differences of uptake and utilization were found between the tested cultivars. The starch varieties showed the highest uptake, while the table early ones had the lowest PN.