O możliwym, lecz nie zaistniałym sporze – problem ludzkiej wolności w ujęciu Józefa Tischnera i Leszka Kołakowskiego

W latach 70. między Józefem Tischnerem a tomistami toczyła się bardzo ciekawa debata. Na początku lat 80. wszedł on w spór z marksizmem. Zdaniem autora artykułu w końcówce lat 90. wiele zapowiadało, że kolejną intelektualną wojnę stoczy on z liberalizmem, a w szczególności z jego sposobem rozumienia ludzkiej wolności. Z wielu powodów do tego sporu nie doszło. Autor artykułu uważa, że głównym adwersarzem w tym sporze mógłby być Leszek Kołakowski.Prawie wszyscy współcześni intelektualiści uważają, że wolność jest czymś fundamentalnym dla ludzkiego istnienia. Pogląd ten podzielali i Leszek Kołakowski, i Józef Tischner. Dlatego też spór ten dotyczyłby natury wolności wewnętrznej, a nie zewnętrznej. Każdy z adwersarzy inaczej rozumiał to, czym ona jest. Kołakowskiemu bliskie było liberalne ujęcie wolności. Z kolei Tischnerowskie rozumienie wolności dryfowało ku sposobowi, w jaki rozumiał je Augustyn. W tym tekście autor przybliża oba te rozumienia wolności. Uważa też, że próba zmierzenia siły argumentów obu adwersarzy mogłaby się dokonać w odniesieniu do istoty człowieka. 

In the 1970s, a very interesting debate took place between Tischner and the Thomist philosophers. In the early 1980s, Tischner started a dispute with Marxism. According to the author of the article, there were many indications that at the end of the 1990s he would fight another intellectual war against liberalism, and in particular with its way of viewing human freedom. For many reasons, this dispute did not happen. The author of the article believes that Leszek Kołakowski could have been the main adversary in this dispute.The majority of contemporary intellectuals would agree that freedom is fundamental to human existence. This view was shared by both Leszek Kołakowski and Józef Tischner, therefore the dispute would concern the nature of internal freedom rather than the external one. Either of the adversaries saw it, in a different way. Kołakowski was close to the liberal approach to freedom. In turn, Tischner’s view of freedom was closer to the way St. Augustine had understood it. In this text, the author introduces both these concepts of freedom. He also believes that an attempt to measure the validity of the arguments of both adversaries could be made in relation to the essence of man.