Ludzie przez cały rok korzystają z uroków i dobrodziejstw wody (spacery i wypoczynek nad wodą, uprawianie letnich i zimowych sportów wodnych, łowienie ryb, całoroczne uczestnictwo w sportach ekstremalnych w wodzie, jazda na łyżwach na otwartych zbiornikach wodnych oraz tzw. morsowanie). Woda stanowi ważny środek terapeutyczny - jest lekiem i znajduje zastosowanie w kinezyterapii. Może sprawić wiele radości i przyjemności, ale staje się groźna i niebezpieczna, kiedy wskutek tonięcia doprowadza do utraty zdrowia lub życia.
Tonięcie - to rozstrój zdrowia zachodzący gwałtownie lub po-woli podczas dostawania się wody do organizmu ludzkiego, głównie do układu oddechowego. Jest to proces umierania w wodzie, a mówiąc obrazowo: „następuje wyłączanie się poszczególnych żarówek na pro-menadzie”. W ostateczności następuje utonięcie, czyli śmierć w wodzie, w wyniku zalania dróg oddechowych (ust i otworów nosowych). Innym przypadkiem śmierci w wodzie jest utopienie, tj. opadnięcie na dno wody zwłok ludzkich, gdy zgon nastąpił przed dostaniem się wody do dróg oddechowych.
Główną przyczyną tonięcia, która może doprowadzić do śmierci w wodzie jest zazwyczaj niski poziom świadomości zagrożeń, a przy tym pewność i brak pokory wobec żywiołu, jakim jest woda. Są osoby, które nie doceniają wartości danego życia, postępują nieracjonalnie i z tego powodu powstają nieszczęścia. Środowisko wodne stanowi dobrodziejstwo dla człowieka, ale nie wybacza osobom nierozsądnym. Dopiero po tragedii („Polak mądry po szkodzie”) - tylko na chwilę, następuje moment refleksji, zastanowienia - jednostka ludzka odzyskuje rozsądek. Jednak wraz z nastaniem gorącego lata pojawiają się kolejne wypadki śmiertelne w wodzie. Tę trudną sytuację może przerwać jedynie permanentne, ustawiczne i powszechne kształtowanie świadomości, w tym kultury przebywania i korzystania z uroków wody. Podstawą kształtowania prawidłowych postaw i zachowań nad wodą, ograniczających ilość utopień powinny być sprawne i skuteczne programy edukacyjno-wychowawcze, zbudowane nie na blokach przedmiotowych, lecz na zagadnieniach problemowo-praktycznych. Propagowaniem bezpiecznego wypoczynku nad wodą i popularyzacją bezwypadkowej służby ratowniczej zajmuje się od 30 lat Towarzystwo Zapobiegania Tonięciom i Ratowania Tonących w Białymstoku. Realizowane są takie inicjatywy, jak:
1. przeprowadzanie całorocznych kampanii „Poprawa bezpieczeństwa nad wodą” w kategoriach:
- działalność kreatywna i przedsiębiorcza „Mistrz racjonalizacji” - budowa i wyposażenie bezpiecznego kąpieliska oraz racjonalizacja osobistego sprzętu ratowniczego,
- zdobywanie uprawnień „Animator bezpiecznych gier, zabaw i konkursów nad wodą”,
- filmy i zdjęcia poglądowe „Niebezpieczne i bezpieczne zachowania nad wodą”,
- mapa niebezpiecznych, „dzikich” miejsc kąpieli i kąpielisk strzeżonych,
- opracowanie gier planszowych, krzyżówek, łamigłówek, zagadek, re-busów, szyfrogramów, zgaduj-zgaduli pod hasłem „Bezpiecznie nad wodą przez cały rok”.
2. przeprowadzanie całorocznych kampanii: „Wszyscy na wodę, każdy chce być pływakiem, a dobry pływak - ratownikiem”, a w tym:
- nauczanie i doskonalenie pływania wraz ze zdobywaniem odznaki „Już pływam” i „Dowodu pływaka”,
- organizowanie szkoleń i zdobywanie uprawnień ratowniczych i instruktorskich w ratownictwie wodnym,
3. przeprowadzanie zawodów pływackich dla dzieci i młodzieży, w tym osób niepełnosprawnych,
4. przeprowadzanie zawodów w ratownictwie wodnym i medycznym dla dzieci i młodzieży, w tym osób niepełnosprawnych,
5. przeprowadzanie konkursów plastyczno-literackich „Bezpiecznie nad wodą przez cały rok”,
6. przeprowadzanie spotkań edukacyjnych w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich, uczelniach, zakładach pracy, na pływalniach i kąpieliskach,
7. popularyzacja idei bezpiecznego wypoczynku nad wodą wśród dzieci, młodzieży, studentów oraz zachęcanie do działalności publicystycznej w ramach organizowanych konferencji, forów i kongresów,
8. opracowanie i popularyzacja gier komputerowych „bezpieczny wypoczynek nad wodą”,
9. działalność publicystyczna w książkach, prasie, radiu, telewizji, na stronach internetowych, forach społecznościowych w zakresie bezpiecznego wypoczynku nad wodą,
10. organizacja bezpiecznych spływów kajakowych z instruktażem dla dzieci, młodzieży, osób dorosłych, w tym seniorów i osób niepełno-sprawnych,
11. współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami, szkoła-mi, w tym uczelniami, instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz zakładami pracy, zajmującymi się problematyką bezpiecznego wypoczynku nad wodą,
12. uczestnictwo w opracowaniu strategii bezpiecznego wypoczynku nad wodą na terenie samorządów,
13. opracowanie z władzami samorządowymi planów zabezpieczenia i monitoringu kąpielisk oraz bezpiecznej pracy ratowników wodnych,
14. organizowanie i otwieranie certyfikowanych bezpiecznych kąpielisk,
15. opracowywanie, recenzowanie i wydawanie prac naukowych i dydaktyczno-wychowawczych dotyczących rozwiązywania problemów bezpiecznego wypoczynku nad wodą,
16. realizacja akcji sprzątania kąpielisk, rzek, jezior, morza „Czyste środowisko wodne” oraz uczestnictwo w akcji „Sprzątanie świata” oraz akcji „Sprzątamy dla Polski”,
17. opracowanie, udoskonalanie i wdrożenie autorskich programów szkoleń na ratownika wodnego i instruktora ratownictwa wodnego, jako osób pełniących służbę ratowniczą i jednocześnie będących animatorami oraz realizatorami bezpiecznych gier, zabaw i konkursów nad wodą,
18. opracowanie, udoskonalanie i wdrożenie autorskiego programu szkoleniowego na instruktora sportu - specjalność nauczanie pływania,
19. organizowanie spotkań z zasłużonymi ratownikami wodnymi i z długoletnią służbą ratowniczą,
20. organizowanie konkursów „Ratownik roku”.
21. organizacja akcji „Zdrowy styl życia nad wodą”.
22. wychowanie patriotyczne podopiecznych.
