On microstructures of columnaIs of some Paleozoic crinoids

Scanning electron microscope was used to study columnals of crinoids of Pisocrinus (?) costatus (Shevchenko), Schyschcatocrinus sp., Cyclocaudiculus gracilis Głuchowski, Rhysocamax cristata Moore et Jeffords and Platycrinites minor Głuchowski from Silurian, Devonian and Carboniferous deposits of Poland. The presence of microstructures, interpreted as stereom α and stereom β have been confirmed and the occurrence of what is known as “large” microstructures on the lateral surface of the columnals of Schyschcatocrinus sp. have been stated. Three types within the “large” microstructures have been distinguished, the first of them marked by a close spacing of round, oval or elongated pores, the second — with round, less closely spaced pores and the third — having irregular, labyrinthic furrows and depressions.

Elementy szkieletowe liliowców paleozoicznych stosunkowo rzadko zachowują swoją pierwotną sieciową strukturą w postaci przestrzennego układu kalcytowych beleczek i pręcików (stereom). Gdy szczątki te zostaną pogrzebane w materiale gwarantującym ich bardzo dobry stan zachowania, można przy pomocy odpowiedniego preparowania struktury te obserwować wykorzystując skanningowy mikroskop elektronowy (SEM). Dla pięciu gatunków: Pisocrinus (?) costatus (Schevtschenko), Schyschcatocrinus sp., Cyclocaudiculus gracilis Głuchowski, Rhysocamax cristata Moore et Jeffords i Platycrinites minor Głuchowski z osadów syluru, dewonu i karbonu wykazano istnienie mikrostruktur interpretowanych jako stereom α i stereom β (pl. 27; pl. 28; tablica 1). Mikrostruktura ta była wcześniej obserwowana na materiale współczesnym i pochodzącym z mezozoiku i kenozoiku. Ponadto po raz pierwszy stwierdzono i opisano tzw. „duże” mikrostruktury na powierzchni bocznej Schyschcatocrinus sp. Podzielono je na trzy grupy różniące się między sobą budową (pl. 29). Typ pierwszy charakteryzuje się gęstym ułożeniem okrągłych, owalnych lub wydłużonych porów, typ drugi charakteryzuje się rzadszym rozmieszczeniem porów okrągłych, natomiast typ trzeci stanowią nieregularne, labiryntycznie biegnące bruzdy.