Selected properties of flotation tailings wastes deposited in the Gilów and Żelazny Most waste reservoirs regarding their potential environmental management

Wastes originating from copper mining, particularly generated during the ore enrichment process constitute a considerable percentage of industrial wastes in Poland, which theoretically are supposed to provide a raw material base but remain wholly unmanaged. Wastes from copper flotation are deposited on the waste dumps which pose a significant eco-toxicological hazard. The paper discussed the results of analysis of selected post-floatation waste properties deposited in the Żelazny Most and Gilów reservoirs from the perspective of their environmental management.

Odpady pochodzące z górnictwa miedzi, szczególnie powstające w procesie wzbogacania rudy, stanowią znaczny odsetek odpadów przemysłowych w naszym kraju, które teoretycznie zasilić mają bazę surowcową i w całości pozostają niezagospodarowane. Odpady z procesu flotacji miedzi są deponowane na składowiskach i stanowią zagrożeniem ekologicznym i ekotoksykologicznym dla środowiska przyrodniczego i człowieka. Niekorzystne oddziaływanie składowisk odpadów poflotacyjnych na środowisko to przede wszystkim deformacje terenu, zanieczyszczenia gleb zanieczyszczeń roślinności metalami ciężkimi, oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. W artykule zostały omówione niektóre właściwości fizykochemiczne oraz ekotoksykologiczne odpadów poflotacyjnych deponowanych w zbiornikach Żelazny Most i Gilów pod kątem ich biologicznego zagospodarowania. Próbki pobranych osadów, po odpowiednim przygotowaniu, poddano ocenie wybranych parametrów fizycznych, analizie chemicznej oraz serii testów ekotoksykologicznych. Właściwości ekotoksykologiczne osadów oceniono przy użyciu baterii biotestów składającej się z dwóch biotestów pracujących na pięciu organizmach (tab. 1). W teście Phytotoxkit do pomiaru toksyczności osadu wykorzystano trzy rośliny: Sorghum saccharatum, Lepidium sativum i Sinapis alba. Mierzonym parametrem było zahamowanie kiełkowania nasion oraz długości korzeni w badanym osadzie poflotacyjnym w porównaniu do osadu kontrolnego. W badanych osadach poflotacyjnych dla zawartości miedzi (Gilów i Żelazny Most), ołowiu (Żelazny Most) stwierdzono znaczne przekroczenie dopuszczalnych norm dla gruntów kategorii B i C (Dz. U. z 2002 r. nr 165, poz. 1359). Większą zawartość analizowanych pierwiastków wykazano w odpadach zdeponowanych w zbiorniku Żelazny Most niż Gilów. (tab. 4). Większą rozpuszczalność badanych pierwiastków śladowych wykazano w odpadach poflotacyjnych zdeponowanych w zbiorniki Gilów. Nieznacznie niższą toksyczność wobec roślin testowych wykazały odpady poflotacyjne zbiornika Gilów w porównaniu do osadów zbiornika Żelazny Most (Rys. 3).