Idea zrównoważonego rozwoju a problemy ochrony dziedzictwa kulturowego na przykładzie Florencji i Krakowa

Kraków i Florencja posiadają w Unii Europejskiej status miast bliźniaczych, ale związki kulturowe mają długą tradycję i są wciąż rozwijane także pomiędzy organizacjami pozarządowymi oraz uczelniami. Szczególnie ważna dla obu miast jest wymiana doświadczeń w dziedzinie ochrony dziedzictwa architektury. Oba miasta należą do unikalnych pod względem stanu zachowania, liczby i walorów zabytków architektury, ale doktryny konserwatorskie i drogi powojennego rozwoju wykazują znaczne zróżnicowanie. W artykule prezentowane są doświadczenia i rezultaty odbudowy Florencji po zniszczeniach wojennych i zmagania społeczeństwa Krakowa o uratowanie jego autentycznej substancji zabytkowej zagrożonej przez niekontrolowany rozwój przemysłu ciężkiego wymuszony w latach 1945-1989 względami politycznymi. Podczas gdy urbaniści włoscy postawili na deglomerację Florencji, plany rozwoju Krakowa w latach 70. ubiegłego wieku epatowały wizją ponad milionowej metropolii. Florencja może poszczycić się wyrafinowaną estetycznie nową architekturę wpisaną w nienaruszoną sylwetę historyczną, pejzaż Krakowa 1989 roku „wzbogacił się” o nieudane nowe inwestycje, a opinia publiczna skłonna jest odrzucić każdą odważną i oryginalną kreację. Mimo zróżnicowanych warunków i modeli rozwoju oba miasta są potęgami turystycznymi w skali globalnej i w tej dziedzinie mogą także wspólnie pracować nad strategią udostępnienia i zarządzania dziedzictwem kulturowym.

Krakow and Florence possess the status of twin cities in the European Union, but their cultural connections are of much longer standing and are being continuously developed also between nongovernmental organizations and universities. The exchange of experience concerning the protection of architectural heritage is particularly important for both cities. The two cities are unique as far as the state of preservation, number and value of monuments of their architecture is concerned, but their conservation doctrines and ways of post-war development show significant differences. The article presents the experience and results of rebuilding Florence after the ravages of war, and the efforts undertaken by the community of Krakow to save its authentic monuments endangered by uncontrolled development of heavy industry enforced by political reasons in the years 1945-1989. While Italian urban planners insisted on deglomeration of Florence, the plans of development of Krakow in the 1970s stunned with the vision of a metropolis for over a million inhabitants. Florence can boast of aesthetically refined new architecture fitted into untouched historical silhouette of the city, while the skyline of Krakow of 1989 was “enriched” by botched new investments, and public opinion is likely to reject any bold and original creation. Despite varied conditions and models of development, both cities are tourist destinations on a global scale and can cooperate in this area on improving their strategies regarding availability and management of their cultural heritage.