Konserwacja założeń zieleni Twierdzy Kraków. Zarys problematyki

Zieleń forteczna stanowi trzeci, konstytutywny element obiektów fortyfikacyjnych i niefortyfikacyjnych twierdz XIX i XX wieku, obok struktur murowych i struktur ziemnych. Oryginalna zieleń forteczna spełniała funkcje maskujące, przeszkodowe, techniczno-strukturalne, użytkowe i ozdobne. Cechy genetyczne, ekstrapolowane w teraźniejszość i przyszłość poprzez sukcesję i degradację, wymagają specyficznego, procesualnego podejścia w praktyce ochronnej i konserwatorskiej. Zarys tej problematyki, aktualnej zarówno dla państwowych i samorządowych służb konserwatorskich, jak i dla zarządów sprawujących pieczę nad skomunalizowanymi zespołami fortecznymi oraz dla ich właścicieli i dzierżawców, to tematyka niniejszego artykułu.

Fortress greenery is the third constitutive element of fortification and non-fortification buildings of the nineteenth and twentieth centuries, next to masonry and earth structures. The original fortress greenery fulfilled camouflage, obstacle, technical and structural, functional and decorative functions. Genetic traits, extrapolated to the present and future through succession and degradation, require a specific process-based approach in conservation and conservation practice. An outline of these issues, current for both state-level and local conservation services, management boards overseeing municipalized fortress complexes, as well as for their owners and tenants - this is the subject of this article.