Kierunki rozwoju urbanistyki nowożytnej w Polsce południowo-wschodniej. Geneza, modele urbanistyczne, przykłady

Niniejszy artykuł dotyczy kierunków rozwoju urbanistyki renesansowej w Polsce, która narodziła się pod wpływem prądów humanistycznych i teorii urbanistyki odrodzenia powstałych we Włoszech. W pracy zostały zaprezentowane takie miasta jak Brody, Brzeżany, Żółkiew, Krasiczyn, Sieniawa, Zamość, Stanisławów, Wielkie Oczy, Głogów Małopolski. Na wybranych przykładach wyżej wymienionych miast udowodniono, że mają szereg cech wspólnych, które wyróżniają je jako nowożytne konstrukcje urbanistyczne. Są to m.in. dobór miejsca lokalizacji w terenie płaskim, wprowadzenie dużych rynków usytuowanych centralnie w planie miasta, dominacja czynnika kompozycyjnego, dążenie do symetrii i osiowości, dążenie do ujednolicenia architektury.

This article discusses the directions of Renaissance urban development in Poland, which originated under the infl uence of humanistic trends and Renaissance urban planning theories born in Italy. The work presents such towns as Brody, Brzeżany, Żółkiew, Krasiczyn, Sieniawa, Zamość, Stanisławów, Wielkie Oczy and Głogów Małopolski. On selected examples of the above mentioned towns it has been proven that they possess several features in common which distinguish them as modern urban constructions. They are e.g. the choice of a foundation site in the flat terrain, introduction of a large market square situated centrally on the town plan, dominance of the composition factor, aspiring to symmetry and axiality, and to uniform architecture.