At the end of the first half of the 17th century, a “European” character of Peruvian architecture was loosened. In 1650, an earthquake in Cusco destroyed existing buildings and, as the result, proved to be an impetus for building movement intensification. One of a few buildings which were not destroyed was a still unfinished Cusco cathedral, which later played a unique role in baroque architecture development in Peru. The temple was undoubtedly one of the first productions which could be associated with a baroque style. However, without diminishing the significance of the object, it is worth emphasizing other (not less important) sources of baroque architecture in the region. Another temple that undoubtedly influenced the shaping of a new trend in local building was a Jesuit church in Cusco. Mentioned as an important object for Peruvian architecture of the colonial period, it is usually treated as an element in the sequence of baroque architecture development in Peru. It is worth emphasizing the role that the temple played in creation of certain architectural models, which were present in Peruvian building of the late 17th and 18th centuries. Three analysed elements are: a facade composition (influence on the architecture of Cusco: San Pedro, Nuestra Señora de Belén, San Sebastián and the region – temples in Ayaviri, Asillo, Mamara, Huaquira, Puno); a design, a spatial layout and a structural system (similarity to a Jesuit church in Cusco of the temples of San Pedro in Cusco, San Pedro in Juli, Santiago de Pomata, Pisco); decorative-ornamental motifs – towers’ finials (San Pedro in Cusco) or columns’ decoration (Santa Cruz in Juli).
Pod koniec pierwszej połowy XVII w. rozluźnia się „europejski” charakter peruwiańskiej architektury. Ważną cezurą był rok 1650, w którym miało miejsce trzęsienie ziemi w Cusco, niszczące dotychczas istniejące obiekty, a co za tym idzie, będące impulsem do intensyfikacji ruchu budowlanego. Jednym z niewielu kościołów, które nie uległy zniszczeniu, była niedokończona jeszcze wówczas katedra kuzkeńska, odgrywająca później wyjątkową rolę w rozwoju architektury barokowej Peru. Z pewnością świątynia była jedną z pierwszych realizacji, którą można łączyć ze stylistyką baroku, jednak, nie umniejszając wagi tego obiektu, warto podkreślić także inne źródła (niemniej ważne) dla architektury barokowej regionu. Kościołem, który bezsprzecznie wpłynął na kształtowanie się nowego nurtu miejscowego budownictwa, była też świątynia jezuitów w Cusco, wymieniana co prawda jako obiekt ważny dla peruwiańskiej architektury okresu kolonii, ale traktowana zwykle jako jeden z elementów w ciągu rozwojowym architektury barokowej Peru. Wydaje się, że warto podkreślić rolę, jaką świątynia odegrała w kreowaniu pewnych modeli architektonicznych obecnych w budownictwie peruwiańskim drugiej połowy XVII w. i w XVIII stuleciu. Analizie poddane zostały trzy elementy: kompozycja fasady (wpływ na architekturę Cusco: San Pedro, Nuestra Señora de Belén, San Sebastián oraz regionu – świątynie w: Ayaviri, Asillo, Mamara, Huaquira, Puno); plan, układ przestrzenny i system konstrukcyjny (zbieżność z kościołem jezuitów w Cusco w świątyniach San Pedro w Cusco, San Pedro w Juli, Santiago de Pomata, Pisco); motywy dekoracyjno-ornamentalne – zwieńczenie wież (San Pedro w Cusco) czy dekoracja kolumn (Santa Cruz w Juli).
