Rosja Sowiecka i Związek Sowiecki w refleksji politycznej ruchu zetowego w Drugiej Rzeczypospolitej

Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba zaprezentowania i analizy koncepcji polityki zagranicznej, formułowanych w latach Drugiej Rzeczypospolitej przez przedstawicieli politycznego środowiska „Zetu”, a odnoszących się do zagadnienia relacji Polski z Rosją Sowiecką (później Związkiem Sowieckim) oraz poczynań na arenie międzynarodowej wschodniego sąsiada państwa polskiego. Konspiracyjny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” powstał w 1886 r. w Warszawie pod hasłem walki o zjednoczoną, niepodległą, demokratyczną i sprawiedliwą społecznie Rzeczpospolitą. W Polsce międzywojennej, zachowując tajny charakter, koordynował działalność sieci jawnych organizacji i periodyków (tworzących tzw. ruch zetowy), wpływając na życie polityczne i społeczne w kraju. W Rosji Sowieckiej, a później Związku Sowieckim, widział zagrożenie dla odrodzonej Rzeczypospolitej, wskazując na imperialny i agresywny charakter polityki zagranicznej bolszewików. „Zet” popierał program federacyjny, a następnie prometejski. Opowiadał się też za bliską współpracą zachodnich sąsiadów państwa sowieckiego. Koncepcje polityki zagranicznej zetowców, odnoszące się do Rosji Sowieckiej i Związku Sowieckiego, opierały się na postulacie osłabienia „czerwonego Kremla”, definiowanego jako zdeklarowany przeciwnik niepodległej Polski.

The article is an attempt to present and analyze the concept of a foreign policy, formulated in the years of the Second Republic of Poland by the representatives of the political circle of “Zet”, and to relate to the issue of Poland’s relations with Soviet Russia (known later as the Soviet Union) and to the actions on the international arena of the eastern neighbor of Poland. The underground Polish Youth Union “Zet” was established in 1886 in Warsaw in order to fight for a united, independent, democratic and socially just Republic of Poland. In interwar Poland, while maintaining a secret character, “Zet” coordinated the activities of a network of public organizations and periodicals (forming the so-called “Zet”-movement) influencing the political and social life in the country. In Soviet Russia, and later in the Soviet Union, “Zet” saw a threat to the reborn Republic of Poland in the imperial and aggressive nature of the foreign policy of the Bolsheviks. “Zet” supported the federal program and then the Promethean program. The organization also advocated a close cooperation among the western neighbors of the Soviet state. The concepts of the Zetist foreign policy relating to Soviet Russia and the Soviet Union were based on the postulate to weaken “The Red Kremlin”, defined as a declared opponent of independent Poland.