Zarządzanie strachem czy racjonalnością? Antyuchodźcza mowa nienawiści na granicy polsko-białoruskiej

Celem artykułu jest prześledzenie – pojawiającej się w polskojęzycznym Internecie – mowy nienawiści dotyczącej kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej. Sprawdzam zwłaszcza, w jakiej mierze w mowie tej występują wątki charakterystyczne dla dyskursu antyuchodźczego obecnego w Polsce co najmniej od 2015 roku, a w jakiej można rozpoznać przesunięcia i nowe motywy. Zjawiskiem, które wydaje mi się szczególnie charakterystyczne dla ostatniego roku, jest „zarządzanie racjonalnością”, definiowane przeze mnie w relacji do opisywanego szerzej zarządzania strachem. Moje interpretacje oparte są na krytycznej analizie wypowiedzi zebranych za pomocą prototypowej wersji narzędzia monitorowania internetowej mowy nienawiści Counterhate, opracowywanego wspólnie przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, Fundację Centrum im. Profesora Bronisława Geremka oraz Securelex.

The aim of the article is to track the hate speech that appears on the Polish-language Internet in relation to the humanitarian crisis on the Polish-Belarusian border. In particular, I examine to what extent this speech contains threads characteristic of the anti-refugee discourse present in Poland at least since 2015, and to what extent shifts and new motifs can be identified. A phenomenon that seems to me particularly characteristic of the last year is the „management of rationality”, which I define in relation to the management of fear described in more detail. My interpretations are based on a critical analysis of statements collected using the prototype version of the Counterhate online hate speech monitoring tool, developed jointly by the Helsinki Foundation for Human Rights, Professor Bronisław Geremek Foundation and Securelex.