Władysław Bieńkowski i jego idee w dwudziestoleciu międzywojennym

The paper describes the ideological evolution of Władysław Bieńkowski (1906–1991) in the interwar period – in the Polish People’s Republic, he was first a communist activist and then a dissident. The author reconstructs the process of radicalization of Bieńkowski as an intellectual who was not a member of the Communist Party of Poland, but who after the Second World War found himself among higher-ranking communist activists. The thesis of this paper is that the dichotomy between individual freedom and participation in the communist movement, which was characteristic of Bieńkowski in the period of the Polish People’s Republic, dates back to his prewar ideas. The paper also contributes to the discussion on the attitudes of the Polish intelligentsia towards communism.

W artykule autor opisuje ewolucję ideową Władysława Bieńkowskiego (1906–1991) w okresie dwudziestolecia międzywojennego – w PRL najpierw działacza komunistycznego, a potem dysydenta. Zrekonstruowany zostaje proces radykalizacji światopoglądowej Bieńkowskiego jako przykładu inteligenta, który nie należał do Komunistycznej Partii Polski, lecz po II wojnie światowej znalazł się w kręgu wyższych działaczy komunistycznych. Tezą artykułu jest stwierdzenie, że cechująca Bieńkowskiego w okresie PRL dychotomia pomiędzy indywidualną wolnością a przynależnością do ruchu komunistycznego miała korzenie w jego ideach prezentowanych w okresie przedwojennym. Artykuł jest także głosem w dyskusji nad postawą polskiej inteligencji wobec komunizmu.