Legal, economic, and environmental conditions for the application of “fee for discharging rainwater and snowmelt into waters” in Poland

This paper aims to identify and analyse the legal, economic and environmental conditions for the application of fees for discharging rainwater and snowmelt into waters. The article discusses the fundamental problems of rainwater management in Poland and the consequences of several decades of neglect. Economic and legal instruments used in water resources management are indicated. The fee for discharging rainwater and snowmelt to waters is characterised in detail. This paper shows the critical functions of the fee, legislative flaws, problems in practical application, factors determining the amount of the financial burden and potential measures for its optimisation. The directions of legislative changes, conditioning the fulfilment by the fee of the functions ascribed to it, have been indicated. This article is based on a review of the literature, legal acts, and statistical data from the Institute of Meteorology and Water Management and the Polish Central Statistical Office.

Celem artykułu jest identyfikacja i analiza uwarunkowań prawnych, ekonomicznych i środowiskowych stosowania opłaty za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych. Sformułowano hipotezę badawczą: opłata za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych może być ważnym narzędziem racjonalnego gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi. W prawie polskim pojęcie wód opadowych i roztopowych pojawiło się wraz z uchwaleniem w 2017 roku nowej ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566, dalej WL). Poprzedzające ją regulacje prawne traktowały wody deszczowe i roztopowe pochodzące z zanieczyszczonych powierzchni jako ścieki. Konsekwencją ustawowej zmiany sposobu definiowania wód opadowych i roztopowych było stworzenie nowych instrumentów ekonomicznych gospodarki wodnej, w tym będącej przedmiotem artykułu opłaty za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych. W artykule omówione zostały główne problemy gospodarowania wodami opadowymi w Polsce oraz konsekwencje kilkudziesięciu lat zaniedbań. Zidentyfikowane zostały instrumenty ekonomiczne i prawne stosowane w gospodarowaniu zasobami wodnymi. Szczegółowo scharakteryzowano opłatę za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych. Przedstawiono kluczowe funkcje opłaty, wady legislacyjne, problemy w praktycznym zastosowaniu, czynniki determinujące wysokość obciążenia fiskalnego oraz potencjalne działania na rzecz jego optymalizacji. Wskazano niezbędne zmiany legislacyjne, w tym wprowadzenie przepisów umożliwiających przenoszenie ciężaru opłaty z właścicieli wylotów na odprowadzających opady atmosferyczne, uwzględnienie warunków geologicznych przy określaniu wysokości obciążenia oraz wprowadzenie rozwiązań gwarantujących przewidywalność i równość obciążenia podatkowego.