List o Psiogłowych Ratramnusa z Korbei (zm. ok. 870)

The presented article quotes the content of the Carolingian correspondence devoted to the living – according to applications – somewhere on the periphery of the ecumene of dog-headed. The document was edited in the middle of the 9th century in one of the leading literary culture centers at that time – in the Abbey of Corbie. The author of the letter was a valued Benedictine theologian – Ratramnus, who undeterred participated in all religious polemics of his time. In the 9th century, the western church, after a period of relative theological silence, lived to see an unusually debatable moment. The development of ecclesiastical culture and the advancement of theological teachings have caused internal movements in the sphere of Christian reflection. Scholars representing various centers of Carolingian culture gradually began to speak on liturgical matters and, finally, theological matters as well. It turns out that the subject of their disputes, divagations and polemics was not only the problem around the cult of images, adoptionism, the origin of the Holy Spirit, the Eucharist and predestination. Ratramnus from Corbei, editing an extraordinary letter about a curious nation of people with dogs' heads, touched the topic related to the definition of humanity and its border. The letter about dogheaded presents to the reader a rare attempt an early medieval conceptualization of rationality.

Prezentowany artykuł przytacza treść karolińskiej korespondencji poświęconej żyjącym – według pradawnych podań – na peryferiach ekumeny psiogłowcom. Dokument zredagowany został w połowie IX w. w jednym z wiodących wówczas centrów kultury piśmienniczej – w opactwie w Corbie. Autorem wspomnianego listu był ceniony benedyktyński teolog – Ratramnus, który aktywnie brał udział we wszystkich polemikach religijnych swoich czasów. W IX stuleciu Kościół zachodni, po okresie względnej ciszy teologicznej, doczekał momentu niezwykle dyskusyjnego. Rozwój kultury kościelnej i postęp nauk teologicznych wywołał wewnętrzne poruszenia w sferze refleksji chrześcijańskiej. Uczeni reprezentujący różne ośrodki kultury karolińskiej sukcesywnie zaczęli zabierać głos w odniesieniu do kwestii liturgicznych i wreszcie także teologicznych. Okazuje się, że tematem ich sporów, dywagacji i polemik był nie tylko problem wokół kultu obrazów, adopcjanizmu, pochodzenia Ducha Świętego, eucharystii i predestynacji. Ratramnus z Corbei, redagując swój list o kuriozalnej nacji ludzi z psimi głowami, poruszył temat związany z definicją człowieczeństwa, a także jego granicą.