Translating intertextuality in animated films – an analysis of DreamWorks, Disney and Pixar animations

Intertextuality focuses on the relationship between different texts, either spoken or written. These connections have been the subject of research for many scholars around the world and initially were discussed mainly from the point of view of literary theory (Tomaszkiewicz, 2006, p. 175). The aim of this paper is to examine intertextual references in the context of translation theory, taking into account the various techniques and strategies employed when translating direct or indirect references in a dubbing format. The author analyses dialogues from the DreamWorks production “Shrek” (2001), the Disney films “Zootopia” (2016) and “Wreck-It-Ralph” (2012), as well as the Pixar Animation Studios film “Toy Story 3” (2010) with the aim of identifying intertextual references in the source text and comparing them with their Polish and German translations. The author also considers the sources of intertextuality in animation films and the translator’s role in decontextualizing this genre in the target language, drawing attention to the issue of discourse and the agency of audiovisual translators.

Intertekstualność skupia się na relacjach między tekstami, zarówno mówionymi, jak i pisanymi. Powiązania te są obecnie przedmiotem badań wielu naukowców na całym świecie, choć początkowo analizowane były wyłącznie z punktu widzenia literaturoznawczego (Tomaszkiewicz, 2006, s. 175). Celem artykułu jest analiza odniesień intertekstualnych w kontekście teorii przekładu, a zwłaszcza technik i strategii użytych podczas tłumaczenia dosłownych i pośrednich nawiązań w dubbingu. Analizie poddane zostały dialogi animacji „Shrek” (2001) wytwórni DreamWorks, „Zwierzogród” (2016) i „Ralph Demolka” (2012) Disneya oraz „Toy Story 3” (2010) Pixara w celu zidentyfikowania nawiązań intertekstualnych w tekście źródłowym i ich porównania z polskim i niemieckim tłumaczeniem. Autorka zwraca również uwagę na źródła intertekstualności w filmach animowanych i rolę tłumacza w rekontekstualizacji nawiązań w tekście docelowym, odnosząc się do pojęcia dyskursu i sprawczości tłumacza audiowizualnego.