Częstość wybranych czynników ryzyka chorób układu krążenia w zależności od charakteru wykonywanej pracy wśród osób objętych programem profilaktycznym

Wstęp: Celem niniejszego badania była ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych wśród uczestników Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia, z uwzględnieniem charakteru wykonywanej przez nich pracy, oraz ocena prawdopodobieństwa wystąpienia pozytywnych zmian w zakresie wybranych czynników ryzyka po 3 latach od rozpoczęcia programu. Materiał i metody: Dwukrotną obserwacją w odstępie 3 lat (w latach 2006–2008 i 2009–2011) objęto 393 uczestników Programu, u których wykonano pomiar ciśnienia tętniczego krwi, lipidogram, oznaczono stężenie glukozy na czczo i przeprowadzono pomiary antropometryczne. Badani wypełniali kwestionariusz dotyczący ich sytuacji społeczno-ekonomicznej, zachowań zdrowotnych i stanu zdrowia. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z zastosowaniem metod oceny zależności za pomocą testu niezależności Chi2 oraz metod regresji logistycznej. Wyniki: Wykazano zależność między charakterem pracy a wysokością ciśnienia tętniczego krwi, zaburzeniami lipidowymi i częstością występowania cukrzycy. Stwierdzono, że czynniki ryzyka chorób układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol całkowity, podwyższone stężenie trójglicerydów, podwyższone stężenie glukozy na czczo, cukrzyca, nadwaga, otyłość) częściej występują u pracowników fizycznych niż u pracowników umysłowych. W 3-letniej obserwacji u pracowników umysłowych częściej odnotowywano większą szansę pozytywnych zmian stężenia cholesterolu całkowitego (OR = 2,90), trójglicerydów (OR = 2,91), glukozy na czczo (OR = 3,11) i wskaźnika masy ciała (OR = 2,56). Wnioski: Przeprowadzona ocena wskazała na gorszą sytuację pracowników fizycznych dotyczącą rozpowszechnienia czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych wśród uczestników Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia. Prawdopodobieństwo wystąpienia pozytywnych zmian w zakresie wybranych czynników ryzyka w zależności od wykonywanej pracy ocenione po 3 latach od rozpoczęcia programu prewencji okazało się wyższe wśród pracowników umysłowych niż fizycznych. Med. Pr. 2013;64(3):307–315

Background: The paper aims to assess the prevalence of CVD risk factors taking into account the job type among CVD Prevention and Early Detection Program participants and to assess the likelihood of positive changes. Materials and methods: A group of 393 Program participants was the subject of our observation twice (2006-2008, and 2009-2011). The study subjects had their arterial blood pressure measured. We also analysed the concentration of lipids and glucose before breakfast and anthropometric measurements. Moreover, we used a survey questionnaire about the socio-economic situation of the study subjects, their health behaviors and status. The obtained results were subjected to a statistical treatment, including the Chi2 independence test and logistic regression. Results: Our study confirmed an association between the job type and arterial blood pressure, lipid disorders and prevalence of diabetes. Blue-collar workers suffered more often from CVD risk factors (arterial hypertension, high total cholesterol, high triglycerides, high glucose level before breakfast, diabetes, overweight, obesity) than their white-collar colleagues. A 3-year observation showed a higher chance for positive changes in total cholesterol (OR = 2.90), triglycerides (OR = 2.91), glucose before breakfast (OR = 3.11) and body mass index (OR = 2.56) among white-collar workers. Conclusions: The assessment of the prevalence of CVD risk factors indicated a worse situation among blue-collar workers. We estimated the likelihood of positive changes three years after the launch of the prevention program. It turned out to be higher among white-collar workers. Med Pr 2013;64(3):307–315