The cement production process is associated with the emission of dust. These are mainly CKD (cement kiln dust) and BPD (by-pass dust), classified as wastes from group 10 – Wastes from thermal processes, subgroups 10 and 13 – wastes from manufacture of cement, lime and plaster and articles and products made from them. Cement kiln dust is a waste of variable composition and properties, which makes it a difficult material to recover. The main directions of recovery presented in the world literature indicate the use of dust from cement kilns in cement, mortar and concrete production, the production of bricks and in order to improve soil quality and wastewater treatment. Factors affecting chemical and phase compositions of dust from cement kilns are the reason why each waste should be analyzed individually. The paper presents the results of the analysis of the cement kiln dust after dedusting cement kilns and two bypass dusts. Analysis of the chemical composition has shown significant concentrations of chlorine, potassium and calcium in all wastes. The content of: Si, S, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Zr, Pb, and Bi has also been confirmed. The analyzed dusts were characterized by the presence of carbonates (calcite, dolomite, and arcanite), quartz, alite, belite, sylvine, anhydrite, and portlandite in their phase composition. The leachates which were characterized by an alkaline reaction. In terms of leachability, high concentrations of chlorine ions in the analyzed dust leachates were confirmed, which significantly limits their use.
Proces produkcji cementu związany jest z emisją pyłów. Są to przede wszystkim pyły z instalacji pieców cementowych (CKD i BDP) klasyfikowane w grupie 10 – Odpady z procesów termicznych, podgrupy 10 13 – Odpady z produkcji spoiw mineralnych (w tym cementu, wapna i tynku) oraz z wytworzonych z nich wyrobów. Pyły z pieców cementowych są odpadem o zróżnicowanym składzie i właściwościach, co powoduje, że są materiałem trudnym do odzysku. Badania przedstawione w literaturze światowej jako główne kierunki odzysku wskazują wykorzystanie pyłów z instalacji pieców cementowych w procesie produkcji cementu, zapraw, betonów; do poprawy jakości gleb i oczyszczania ścieków. Czynniki wpływające na składy chemiczne i fazowe pyłów z instalacji pieców cementowych powodują, że każdy odpad należy analizować indywidualnie. W artykule przedstawiono wyniki badań pyłu z odpylania z instalacji pieca cementowego oraz 2 pyłów z bypassów. Analiza składu chemicznego wykazała znaczącą zawartość: Cl, K, Ca we wszystkich odpadach. Stwierdzono również obecność: Si, S, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Zr, Pb, Bi. Analizowane pyły charakteryzowały się obecnością w składzie fazowym: węglanów (kalcytu, dolomitu, arkanitu), kwarcu, alitu, belitu, sylwinu, anhydrytu i portlandytu. W zakresie wymywalności stwierdzono wysokie stężenia jonów chloru w odciekach z analizowanych pyłów, co znacząco ogranicza możliwości ich wykorzystania.
