Propagandowy wizerunek chrześcijaństwa w polskich podręcznikach do historii z okresu stalinizmu

Komuniści po przejęciu władzy w Polsce w latach 1944/1945 r. przystąpili do stopniowej totalizacji państwa oraz podjęli wysiłki zmierzające do wyrugowania religii z życia społecznego. Budowa ateistycznego państwa pozostawała jednym z głównych pryncypiów przyświecających ówczesnej władzy, a nasiliła się zwłaszcza w okresie największej represyjności władzy w okresie stalinowskim, tj. w latach 1948-1956. Ateistyczna propaganda, obok jawnej walki z nauczaniem religii w szkole, znalazła swój wyraz także w edukacji historycznej. W podręcznikach do historii wydawanych w omawianym okresie próbowano przedstawić Kościół i historię chrześcijaństwa w jak najgorszym świetle, częstokroć przeinaczając i pomijając fakty oraz podając informacje całkowicie fałszywe. Chrześcijaństwo i postaci historyczne z nim związane przedstawiano jako formę mitu i zmyślonych opowiadań, będących skutkiem zacofania i zabobonu. Kościół i jego nauka miały się przyczynić do zastoju cywilizacyjnego, a kler ukazywano niczym najbardziej zepsutą moralnie warstwę społeczną. Wpojenie niechęci do Kościoła katolickiego, czy też religii w ogóle w Polsce, było jednak bardzo trudne z uwagi na to, że większa część społeczeństwa pozostawała praktykującymi katolikami. Po okresie stalinowskim ateistyczna propaganda komunistyczna wyrażająca się także w edukacji historycznej została stonowana, choć w jakimś stopniu utrzymywała się do końca istnienia PRL-u.

After taking power in Poland in 1944/1945 the communists started a gradual process of turning Poland into a totalitarian state that aimed at eradicating religion from social life. The construction of an atheist state was one of the main goals of the government, and increased in importance during the largest period of repression of the Stalinist period, i.e. 1948 - 1956. Atheistic propaganda combined with open hostility towards religious education in schools, also found its way into historical education. History textbooks of the period tried to picture the church and the history of Christianity in an immensly bad light, by omitting and twisting facts, or even by blatantly lying. Christianity and various historical figures associated with it were introduced as myths or false stories resulting from peoples’ backwardness and superstition. The church was considered responsible for civilizational stagnation, while the clergy was considered as the most morally abhorrent social class. However, convincing Polish society to detest the Catholic Church was a difficult task, as most Poles continued religious participation and practices. After the end of the Stalinist period atheistic propaganda was subdued, although in some form it continued till the end of the existence of the People’s Republic of Poland.