Kokaina – charakterystyka i uzależnienie

Używanie kokainy niesie konsekwencje zdrowotne, społeczne i prawne. Celem publikacji jest omówienie działania kokainy, charakterystyki osób używających, schematów i konsekwencji uzależnienia oraz metod leczenia. Przeglądu literatury dokonano, używając baz bibliograficznych Medline, PubMed i Polskiej Bibliografii Lekarskiej oraz zasobów Biblioteki Śląskiej. Korzystano również ze statystyk policji i Głównego Urzędu Statystycznego oraz raportów Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization), Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction) oraz polskiego Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Kokaina powoduje poprawę samopoczucia, zmniejszenie łaknienia, wzrost aktywności fizycznej i intelektualnej, euforię, zawyżoną samoocenę, łatwość nawiązywania kontaktów i nasilenie popędu seksualnego. Chlorowodorek kokainy stosuje się głównie donosowo, ale także w postaci wstrzyknięć dożylnych i podskórnych. Pierwsze zażycie kokainy i pierwsze leczenie odwykowe przypadają w późniejszym wieku niż w przypadku pozostałych nielegalnych substancji psychoaktywnych. Wśród osób uzależnionych od kokainy znacząco przeważają mężczyźni. Stwierdzono związek kokainizmu z obecnością innych zaburzeń psychicznych i somatycznych oraz genetyczną predyspozycję do rozwoju uzależnienia. Polskie doniesienia wskazują na większe rozpowszechnienie tego narkotyku wśród osób o wysokim statusie ekonomicznym i społecznym. Mimo że Polska należy do krajów o niskim odsetku stosowania kokainy, jej popularność rośnie. Konsekwencje używania kokainy dotyczą zdrowia somatycznego i psychicznego oraz warunków socjalnych, społeczno- ekonomicznych i prawnych. Używanie kokainy niejednokrotnie było przyczyną przestępstw i wypadków komunikacyjnych. Z uwagi na zagrożenia związane ze stosowaniem kokainy została ona umieszczona w wykazie środków odurzających w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Leczenie uzależnienia obejmuje terapię psychologiczną i farmakologiczną oraz strategię redukcji szkód. Med. Pr. 2016;67(4):537–544

Cocaine use leads to health, social and legal problems. The aim of this paper is to discuss cocaine action, addicts characteristics, use patterns and consequences, as well as addiction treatment methods. A literature review was based on the Medline, PubMed, Polish Medical Bibliography databases and the Silesian Library resources. The Police and Central Statistical Office statistics, as well as the World Health Organization, the European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction and the National Office for Combating Drug Addiction reports were used. Cocaine leads to mood improvement, appetite decrease, physical and intellectual activity enhancement, euphoria, inflated self-esteem, social networking ease and increased sexual desire. Cocaine hydrochloride is mainly used intranasaly, but also as intravenous and subcutaneous injections. Cocaine use and first addiction treatment fall in later age compared to other psychoactive substances. There is a high men to women ratio among addicts. There is a relationship between cocaine addiction, the presence of other disorders and genetic predisposition to addiction development. Polish reports indicate higher popularity of cocaine among people with a high economic and social status. Although Poland is a country with the low percentage of cocaine use, its popularity is growing. The consequences of cocaine use concern somatic and mental health problems, socioeconomic and legal conditions. The drug plays a role in crimes and traffic accidents. Because of the risks associated with cocaine use, it has been listed in a register of drugs attached to the Act on Counteracting Drug Addiction. Addiction treatment includes psychological, pharmacological and harm reduction strategies. Med Pr 2016;67(4):537–544