Nieżyt nosa związany z pracą – czy zawsze jest to choroba zawodowa?

Nieżyt błony śluzowej nosa jest przewlekłą zapalną chorobą górnych dróg oddechowych cechującą się znacznym rozpowszechnieniem i złożoną patogenezą. Termin ‘nieżyt nosa związany z pracą’ (work-related rhinitis – WRR) jest pojęciem obejmującym zarówno nieżyt nosa wywołany pracą – zawodowy nieżyt błony śluzowej nosa, jak i nieżyt nosa zaostrzony pracą. Zawodowy nieżyt nosa jako jednostka chorobowa jest także rozpatrywany w kontekście orzecznictwa jako schorzenie alergiczne związane z ekspozycją zawodową. Nieżyt nosa związany z pracą jest jednostką chorobową o zróżnicowanej epidemiologii zależnie od grupy zawodowej i rodzaju narażenia, z drugiej strony dane dotyczące rozpowszechnienia mogą być niedoszacowane ze względu na brak jednolitych kryteriów diagnostycznych. Niniejsza praca ma na celu przegląd danych dotyczących zagadnień związanych z patogenezą, epidemiologią, diagnostyką i postępowaniem, w tym również w kontekście orzecznictwa, wśród osób z nieżytem nosa związanym z pracą. W niniejszej pracy omówiono także znaczenie tego schorzenia w medycynie pracy, szczególnie w aspekcie opieki profilaktycznej nad pracownikiem, ogólne zasady dobrej praktyki w prewencji pierwotnej i wtórnej WRR oraz niezbędne kierunki zmian w orzecznictwie w przypadku zawodowego nieżytu nosa. Med. Pr. 2016;67(6):801–815

Rhinitis is a chronic inflammatory disease of the upper respiratory tract, characterized by a high prevalence and a complex pathogenesis. Work-related rhinitis (WRR) can be divided into occupational rhinitis (OR) and work-exacerbated rhinitis (WER). It is not only considered as a disease entity but also in the context of medical certification as the allergic disease associated with occupational exposure. Epidemiology of work-related rhinitis has been found to vary depending on the occupation and specific exposure, on the other hand the prevalence data may be underestimated due to the lack of uniform diagnostic criteria. This paper reviews the issues comprising the pathogenesis, epidemiology, diagnosis and treatment of patients with work-related rhinitis. It also discusses the significance of the disease in occupational medicine, particularly in terms of preventive worker care, general principles of good practice in primary and secondary WRR prevention and the necessary directions of changes in medical certification in the cases of occupational rhinitis. Med Pr 2016;67(6):801–815