Temperamentalny czynnik ryzyka zaburzeń stanu zdrowia pracowników sądownictwa

Wstęp Celem pracy była eksploracja temperamentu jako moderatora konsekwencji zdrowotnych narażenia pracowników sądownictwa na zagrożenia psychospołeczne w pracy oraz próba wyodrębnienia temperamentalnego czynnika ryzyka. Materiał i metody W badaniu uwzględniono dane zebrane od 355 pracowników sądownictwa powszechnego: sędziów, asystentów, urzędników i pracowników obsługi z wydziałów cywilnych, karnych, gospodarczych oraz pracy i ubezpieczeń społecznych. Do pomiaru wykorzystano: Kwestionariusz Psychospołeczne Warunki Pracy autorstwa Cieślaka i Widerszal-Bazyl, Kwestionariusz Temperamentu i Charakteru (Temperament and Character Inventory – TCI) Cloningera w adaptacji Hornowskiej oraz Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia Goldberga (General Health Questionnaire-28 – GHQ-28) w adaptacji Makowskiej i Merecz. Analizy prowadzono w modelu regresji logistycznej metodą selekcji postępującej w oparciu o iloraz wiarygodności dla modelu. Wyniki Uzyskane rezultaty potwierdzają moderujący wpływ temperamentu na skutki zdrowotne stresu związanego z pracą. Ujawniono, że wysoki poziom poszukiwania nowości stanowi niezależny temperamentalny czynnik ryzyka wystąpienia zaburzeń zdrowia psychicznego wśród pracowników sądownictwa w sytuacji ekspozycji na umiarkowane lub wysokie wymagania w pracy. Istotnym czynnikiem ochronnym okazała się kontrola nad pracą. Płeć żeńska zwiększała ryzyko szkód zdrowotnych. Wnioski Temperament może być czynnikiem kontrolującym wpływ zagrożeń psychospołecznych na zdrowie pracowników. Konieczne są dalsze badania w celu lepszego poznania moderującej roli temperamentu w występowaniu konsekwencji zdrowotnych stresu związanego z pracą, z uwzględnieniem specyfiki różnych grup zawodowych i środowisk pracy. Med. Pr. 2017;68(3):375–390

Background The aim of this paper was to examine how temperament might moderate the health impact of psychosocial hazards at work and thus to attempt to identify the temperament risk factor in the judiciary staff. Material and Methods The data were collected from 355 court employees, including judges, judicial assistants, court clerks and service workers from criminal, civil, commercial as well as from labor and social insurance divisions. The psychosocial work environment was measured with the Psychosocial Working Conditions Questionnaire by Cieślak and Widerszal-Bazyl, temperament with Cloninger’s Temperament and Character Inventory adopted by Hornowska and employee health status was screened with Goldberg’s General Health Questionnaire- 28 (GHQ-28) adopted by Makowska and Merecz. The health impact of job strain with moderating effects of temperament traits was estimated with logistic regression (forward stepwise selection based on the likelihood ratio for the model). Results The analyses confirmed the moderating role of temperament in the health consequences of work-related stress. High score in novelty seeking was identified as independent temperament risk factor for mental health disturbances in judiciary staff facing at least medium job demands. The job control was a protective factor while relative risk of negative health outcomes was also elevated due to female gender. Conclusions Temperament may control sensitivity to the environmental exposure to psychosocial hazards at work and its health consequences. Further research is needed to explore and understand better the moderating role of temperament in the relation between job stress (strain) and health in different vocational groups and workplaces. Med Pr 2017;68(3):375–390