Analiza zjawiska nadużywania przez polską młodzież leków dostępnych bez recepty i ziół niepodlegających kontrolowanemu obrotowi: część I

Zjawisko odurzania się lekami dostępnymi bez recepty (over-the-counter – OTC) przez młodzież jest problemem obecnym zarówno w Polsce, jak i na świecie. Popularne leki przeciwbólowe, na przeziębienie i przeciwhistaminowe zawierają substancje psychoaktywne, takie jak dekstrometorfan (DXM), pseudoefedryna/efedryna, kodeina (metylomorfina), dimenhydrynat, paracetamol (acetaminofen) i inne. Opisywane są przypadki uzależnienia od dekstrometorfanu, który jest jedną z substancji czynnych leków np. na przeziębienie. Przytoczone przez autorów wyniki badań wskazują jednoznacznie, że używanie leków OTC, którymi obrót nie podlega kontroli, dotyczy głównie płci żeńskiej. Poziom używania leków nieprzepisanych przez lekarza utrzymuje się od wielu lat na stałym poziomie. Najczęściej zatrucia lekami OTC są spowodowane preparatami z grupy tych, które wpływają na układ oddechowy lub działają przeciwbólowo czy przeciwgorączkowo. Wykorzystywane są one również w próbach samobójczych, głównie przez osoby płci żeńskiej. Analiza zatruć lekami OTC ujawniła ich sezonowość – ich liczba wzrasta w okresie wiosenno-letnim. Zauważalne jest zróżnicowane terytorialne, z przewagą terenów południowych, ilości sprzedawanych leków tego typu. Odurzanie się substancjami psychoaktywnymi powoduje pogorszenie relacji między młodymi ludźmi. W analizowanych badaniach brakuje szczegółowych informacji dotyczących składu analizowanych leków dostępnych bez recepty. Ponadto młodzież ma dostęp do grzybów mogących mieć działanie halucynogenne, rosnących w lasach i na łąkach, a także sprzedawanych w sklepach zielarskich i Internecie. Med. Pr. 2017;68(3):413–422

The phenomenon of stupefying by the use of available over-the-counter drugs (OTC) among adolescents is an essential problem in both Poland and throughout the world. Popular analgesics, cold medicine and antihistamines contain psychedelic substances, such as dextromethorphan (DXM), pseudoephedrine/ephedrine, codeine (methylmorphine), dimenhydrinate, paracetamol (acetaminophren) and others. Cases of fatal addiction to dextromethorphan, one of the active substances contained in medicines, e.g., the common cold, have been reported. The test results cited by the authors clearly indicate that the use of OTC drugs, whose turnover is not controlled is a domain of females. The extent of use of drugs not prescribed by a doctor has remained for many years at a constant level. The most common poisonings with OTC drugs are caused by those that affect the respiratory system or exert analgesic or antipyretic effects. They are also used in attempted suicides, especially among females. Analyzing poisonings caused by OTC medications their seasonality has been observed. Their number increases during spring–autumn. A territorial differentiation in areas of OTC drug trade in terms of their quantities, with the predominance of southern regions is also noted. Intoxication with psychoactive substances causes the deterioration of relations between young people. In the reviewed studies there is no detailed information on the composition of non-prescription medicines. Moreover, young people have easy access to mushroom fungi, growing in nearby forests and meadows that may have hallucinogenic effects and are available in pharmacies and on the Internet. Med Pr 2017;68(3):413–422