Nierówności społeczno-ekonomiczne w umieralności mieszkańców Polski w wieku produkcyjnym z powodu ogółu przyczyn w roku 2002 i 2011

Wstęp Celem pracy była ocena zależności między wykształceniem, stanem cywilnym, statusem zatrudnienia i miejscem zamieszkania a umieralnością mieszkańców Polski w wieku produkcyjnym w latach 2002 i 2011. Materiał i metody Analizą objęto zgony mieszkańców Polski w wieku 25–64 lat w 2002 r. (N = 97 004) i 2011 r. (N = 104 598). Dla poszczególnych grup społeczno- -ekonomicznych obliczono standaryzowane współczynniki umieralności (SDR) na 100 000 mieszkańców i wskaźniki nierówności (rate ratio – RR). Wyniki W grupie mężczyzn biernych zawodowo SDR zmniejszył się z 2244,3 w 2002 r. do 1781,9 w 2011 r., natomiast wśród aktywnych zawodowo wzrósł z 253,8 do 298,9 (spadek RR z 8,8 do 6). W grupie kobiet biernych zawodowo SDR zmniejszył się z 579,5 do 495,2, natomiast wśród aktywnych zawodowo zwiększył się z 78,8 do 90,9 (spadek RR z 7,4 do 5,4). W grupie mężczyzn z wykształceniem wyższym SDR zmniejszył się z 285,7 do 246, a w grupie z wykształceniem podstawowym wzrósł z 1141 do 1183 (wzrost RR z 4 do 4,8). W grupie kobiet z wykształceniem wyższym SDR zmniejszył się z 127,2 do 115,6, a w grupie z wykształceniem podstawowym zwiększył się z 375,8 do 423,1 (wzrost RR z 3 do 3,7). W grupie rozwiedzionych/ /separowanych również wzrosły SDR – z 1521,4 do 1729,8 wśród mężczyzn i z 365,5 do 410,8 wśród kobiet. Wnioski Przyszłe programy profilaktyczne i edukacyjne w zakresie ochrony zdrowia należy adresować przede wszystkim do osób biernych zawodowo, z wykształceniem podstawowym oraz rozwiedzionych lub żyjących w separacji. Med. Pr. 2017;68(6):771–778

Background The aim of the study was to evaluate the influence of education, marital status, employment status and place of residence on mortality in the working age population of Poland in 2002 and 2011. Material and Methods All deaths of Poland’s inhabitants aged 25–64, in 2002 (N = 97 004) and 2011 (N = 104 598) were analyzed. For individual socio-economic groups standardized mortality rates (SDR) per 100 000 and rate ratio (RR) were calculated. Results In the group of economically inactive men SDR decreased from 2244.3 in 2002 to 1781.9 in 2011, while in the group of economically active population increased from 253.8 to 298.9 (RR drop from 8.8 to 6). In the group of economically inactive women SDR decreased from 579.5 to 495.2, and among the economically active women population it increased from 78.8 to 90.9 (RR drop from 7.4 to 5.4). In the group of men with higher education SDR decreased from 285.7 to 246, while among men with primary education it increased from 1141 to 1183 (RR increase from 4 to 4.8). In the group of women with higher education SDR decreased from 127.2 to 115.6 and among women with primary education it increased from 375.8 to 423.1 (RR increase from 3 to 3.7). In the group of divorced/separated SDR also increased – from 1521.4 to 1729.8 among men and from 365.5 to 410.8 among women. Conclusions Future prevention and educational programs should be addressed primarily to the population economically inactive, with primary education and those divorced/separated. Med Pr 2017;68(6):771–778