Analiza zmian podaży gipsu w Polsce w świetle rozwoju odsiarczania spalin w elektrowniach konwencjonalnych

Dwadzieścia lat temu w elektrowni Bełchatów uruchomiono pierwszą w Polsce instalację odsiarczania spalin metodą mokrą, w której jako produkt uboczny otrzymuje się pełnowartościowy gips syntetyczny. W konsekwencji zobowiązań międzynarodowych odsiarczanie wdrożono stopniowo w wielu innych krajowych elektrowniach. W wyniku odsiarczania metodą mokrą wapienną na rynku surowców budowlanych pojawiły się duże ilości gipsu syntetycznego. Artykuł jest próbą oceny zmian na rynku gipsu w Polsce jakie dokonały się w wyniku tego procesu. Przedstawiono stan zasobów gipsu naturalnego oraz wydobycie w ostatnich dwóch dekadach. Poddano analizie proces wdrażania systemów odsiarczania w krajowych elektrowniach z podaniem zdolności produkcyjnej i produkcji rzeczywistej gipsów syntetycznych. Omówiono sposób zagospodarowania otrzymywanych gipsów syntetycznych. Porównano produkcję gipsów naturalnych i syntetycznych w ostatnim dwudziestoleciu. Na podstawie oficjalnych planów rozwojowych polskiej energetyki przedstawiono prognozę podaży gipsów z odsiarczania w najbliższej dekadzie. W studium przypadku na przykładzie projektowanej kopalni węgla brunatnego przedstawiono metodę prognozowania podaży gipsu z instalacji odsiarczania spalin w elektrowni opalanej węglem z tego złoża. W podsumowaniu podkreślono, że zmiany w pozyskaniu związków siarki są efektem postępu technologicznego, którego głównym motorem jest potrzeba ochrony środowiska naturalnego.

Twenty years ago in the Belchatow power plant in Poland the first flue gas desulfurization (FGD) were launched, in which as a by product a synthetic gypsum is obtained. In accordance with international commitments the desulfurization has been implemented gradually in many other domestic power plants. As a result of introduced wet limestone scrubbing method large quantities of synthetic gypsum appeared on the construction materials market. This article is an attempt to assess changes in the market of gypsum in Poland as an effect of the flue gas desulfurization. The state of the gypsum mining in past two decades has been presented. The process of the implementation of FGD along with potential and real gypsum production in polish power plants has been described. The utilization of synthetic gypsum from power plants were discussed. The production of natural and synthetic gypsum in the last two decades has been compared. Using official plans of the development of polish energy production the forecast of the synthetic gypsum in the next years has been made. In the case study basing on one lignite deposit, which development is planned, the forecast of the future synthetic gypsum production from FGD in the planned lignite power plant has been made. In the summary were emphasized that the changes in the mineral resources management, especially sulfur compounds, are the result of the technological progress, which the main driving force is the need of environment protection.