Zmagania z biografią. Konstruowanie tożsamości religijnej w warunkach nieciągłości przekazu międzypokoleniowego

The article explores the issues of searching for identity in the third post-war Polish Jew generation. Its purpose is to try to reconstruct the experience of becoming a religious Jew and choosing the Jewish path during adolescence faced with missing or incomplete transmission of intergenerational cultural heritage. The two biographies were investigated in terms of the educational paths of their narrators, primarily informal education, independent gaining of cultural (religious) knowledge, as well as the opportunities and limitations of formal Jewish education in Poland. The research was based on the biographical method, unstructured/in-depth interviews. The article consists of four main parts: 1. the application of the biographical method to own research; 2. the social context of the biography of the “unexpected generation”; 3. two biographical exemplifications; 4. the portrayal of the narrators’ struggles in building their own path in religious education. The exemplifications provided by the two biographies help identify the process of “becoming a religious Jew” in the “found generation”, illustrate individual biographical events and common biographical sequences. Furthermore, the article pinpoints the so-called biographical anchors, including prominent figures, religious authorities, minority organisations, and accessibility of religious education in Polish conditions – factors that contribute to the rise of the “cultural self”.

W artykule poruszone zostały zagadnienia dotyczące poszukiwań tożsamościowych trzeciej powojennej generacji polskich Żydów. Jego celem jest próba rekonstrukcji doświadczeń związanych ze stawaniem się religijnym Żydem i wyborem żydowskiej drogi w okresie adolescencji w sytuacji braku lub niepełnej transmisji międzypokoleniowego dziedzictwa kulturowego. Przywołane dwie biografie poddano analizie pod kątem ścieżek edukacyjnych narratorów, przede wszystkim kształcenia w ramach edukacji nieformalnej, samodzielnego zdobywania wiedzy kulturowej (religijnej), jak również możliwości i ograniczeń formalnej edukacji żydowskiej w naszym kraju. Badania zrealizowano w oparciu o metodę biograficzną, wywiady swobodne/pogłębione. Artykuł składa się z czterech części zasadniczych: 1. wykorzystanie metody biograficznej w ramach badań własnych; 2. kontekst społeczny biografii „nieoczekiwanego pokolenia”; 3. dwie egzemplifikacje biograficzne; 4. ukazanie zmagań narratorów w konstruowaniu własnej drogi edukacji religijnej. Egzemplifikacje w postaci przywołanych dwóch biografii służą ukazaniu procesu „stawania się religijnym Żydem” w „generacji odnalezionej”, indywidualnych zdarzeń biograficznych oraz wspólnych sekwencji biograficznych. Wskazano także na tzw. kotwice biograficzne, m.in. osoby znaczące, autorytety religijne, organizacje mniejszościowe, dostępność edukacji religijnej w warunkach polskich – przyczyniające się do rozwoju „ja kulturowego”.