The Catalogue of Virtues in the "Ecclesiastical History" of Sozomen of Bethelia

On the one hand, in his Ecclesiastical History, Sozomen presented the qualities of the ruler he held in high esteem – Theodosius II; on the other, he listed characteristics of the ascetics he admired, the new sages, living – in his view – according to the principles of the best philosophy. Interestingly, in this presentation, he applied an almost identical set of virtues that he attributed to both rulers and monks. In both cases he equated piety with wisdom and made them the most important, leading virtues. They were the ones that conditioned the subsequent qualities. Thus, in Sozomen’s account, one can trace the theory of the unity of virtues characteristic of Socrates of Athens. It claimed that one cannot possess a particle of virtue without possessing the whole, nor can one possess one specific virtue without possessing all of them. It seems that the order of virtues used by Sozomen in the catalogue of virtues ascribed to Theodosius II is not accidental, and reflects their hierarchy: εὐσέβεια-σοφία φιλανθρωπία, ἀνδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη, φιλοτιμία, and μεγαλοψυχία. This hierarchy stems from the Christian values adopted by Sozomen.

W swojej Historii kościelnej Sozomen przedstawił przymioty, z jednej strony władcy, którego obdarzał wielką estymą, a więc Teodozjusza II, a z drugiej podziwianych przez siebie ascetów, nowych mędrców, żyjących w jego przekonaniu według zasad najlepszej filozofii. Interesujące, że użył do tego niemal identyczny zestaw cnót, który przypisywał i władcy i mnichom. W obydwu przypadkach pobożność utożsamiał z mądrością i czynił z nich najważniejsze, wiodące cnoty. To one warunkowały kolejne przymioty. Można zatem w przekazie Sozomena doszukiwać się teorii jedności cnót charakterystycznej już dla Sokratesa z Aten, wedle którego nie można posiadać cząstki jakiejś cnoty, nie posiadając jej całości, ani posiadać jednej konkretnej cnoty, nie posiadając wszystkich. Wydaje się, że zastosowana przez Sozomena kolejność cnót w katalogu zalet przypisanych Teodozjuszowi II nie jest przypadkowa, a oddaje ich hierarchię: εὐσέβεια-σοφία φιλανθρωπία, ἀνδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη, φιλοτιμία, μεγαλοψυχία. Hierarchia ta wynika z chrześcijańskich wartości przyjętych przez Sozomena