Wykorzystanie wiedzy eksperckiej w kontrolach NIK - biegły, specjalista i panel ekspertów

Do osiągnięcia celu kontroli państwowej niezbędne jest prawidłowe ustalenie stanu faktycznego, czyli obiektywne i odpowiadające prawdzie. Szerokie spektrum badań kontrolnych będące w kompetencji NIK, coraz to nowe formy aktywności w sferze wykonywania zadań finansowanych ze środków publicznych, cyfryzacja, zaawansowanie technologiczne różnego rodzaju procesów, postęp nauki i techniki sprawiają, że kontrolerzy w wielu sprawach muszą posiłkować się wiedzą ekspercką. Dotyczy to w zasadzie wszystkich etapów kontroli, począwszy od jej przygotowania, przez postępowanie dowodowe aż po sformułowanie i upublicznienie wyników. W artykule przedstawiono analizę regulacji prawnej dotyczącej sytuacji, w której ustawodawca dopuszcza albo nakazuje skorzystanie z wiedzy eksperckiej na każdym etapie postępowania kontrolnego. Najistotniejszą kwestią jest przeprowadzanie dowodów z wykorzystaniem wiedzy specjalistycznej. Muszą być rzetelne, odnosić się do celów kontroli oraz racjonalne ekonomicznie. Dlatego najwięcej miejsca poświęcono biegłym i specjalistom. Zwrócono uwagę na różnice w ich statusie, przyczyny wadliwości opinii, a także odniesiono się do zgłaszanych problemów i wątpliwości związanych z udziałem biegłych albo specjalistów w czynnościach kontrolnych.

In order to fulfil the objectives of public auditing, it is necessary to appropriately determine the actual state of affairs. A broad spectrum of audit examination that lies within NIK’s competence, new forms of performance in the area of activities financed with public money, digitalization, technological advancement of various processes, as well as scientific and technological advancement call for expert knowledge. These concern all stages of the audit process, starting from its preparing, through evidence proceedings, to formulating and publicising audit results. In the article, an analysis has been presented of the legal regulation related to the situation in which the legislator allows for, or requires, the use of expert knowledge at every stage of the audit process. The most significant issue in the area is, obviously, evidencing with the use of expert knowledge. Evidence must be reliable, linked to the audit objectives and economical. That is why a vast part of the article is dedicated to experts and specialists. The author pays attention to the differences in the status of experts and specialists, the reasons for imperfected opinions, as well as refers to the issues and doubts voiced in practice, related to the engagement of experts and specialists in the audit process.