Wolność religijna i stosunek państwa do wspólnot religijnych w konstytucjach wybranych państw muzułmańskich

Celem niniejszego artykułu jest analiza przepisów konstytucji 21 państw, w których wyznawcy islamu stanowią większość, choć islam niekoniecznie uznawany jest za religię państwową. Autorka bada związek pomiędzy zakresem wolności religijnej w wymiarze indywidualnym oraz wspólnotowym a kształtem relacji państwa ze związkami wyznaniowymi. Punkt odniesienia stanowił przy tym podział państw na wyznaniowe i świeckie. Analiza porównawcza prowadzi do wniosku, że zakres wolności religijnej gwarantowanej w poszczególnych państwach jest różny i nie jest w pełni zależny od przyjętego w nich modelu relacji ze związkami wyznaniowymi. Nie ma też bezpośredniego związku pomiędzy liczbą muzułmanów w danym państwie a kształtem tych relacji. Jako dyskusyjna jawi się ponadto użyteczność stosowania w odniesieniu do muzułmańskich państw wyznaniowych podziału na dwie wersje: otwartą i zamkniętą. Nie odzwierciedla on bowiem różnorodności unormowań dotyczących wolności religijnej, które przyjęto w ustawach zasadniczych analizowanych państw.

The aim of this paper is to analyze the provisions of the constitutions of twenty-one states in which Islam is practiced by the majority of the population, although it is not necessarily recognized as the state religion. The author examines the connection between the scope of individual and collective religious freedom and the type of relations between the state and religious organizations, taking as a point of reference the distinction between confessional and secular states. The comparative analysis shows that the scope of religious freedom guaranteed in individual states tends to vary and does not fully depend on the adopted model of relations with religious organizations. Moreover, there is no direct relationship between the number of Muslims living in a given country and the type of these relations. It is also argued that the division of confessional states into closed and open variants is of limited usefulness, as it does not reflect the diversity of the regulations on religious freedom adopted in the constitutions of the analyzed states.