Ocena cech morfologicznych, użytkowych i składu chemicznego obiektów owsa zgromadzonych w Krajowym Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie

W badaniach prowadzonych w latach 2009–2011 w Radzikowie wykonana została ocena cech morfologicznych, użytkowych i chemicznych 123 obiektów owsa A. sativa L., A. byzantina C. Koch., A. strigosa Schreb., A. abyssinica Hochst., A. fatua L., A. barbata Pott. Przedmiotem badań były stare od- miany, populacje miejscowe, linie hodowlane oraz dzikie gatun- ki owsa. Celem badań było poznanie zmienności obiektów pod względem cech morfologicznych, użytkowych i jakościowych oraz wybór form najbardziej pożądanych w hodowli. Rośliny oceniano pod względem: wschodów, liczby roślin na dwóch me- trach długości rzędu, pokroju roślin, daty wiechowania, wysoko- ści roślin, długości wiechy, typu wiechy, występujących chorób, wylegania, daty dojrzałości. Po zbiorach określono plon z polet- ka, masę tysiąca ziaren, ciężar objętościowy ziarna oraz barwę łuski. W ostatnim roku doświadczenia wykonano badania jako- ściowe ziarna. Dla 100 obiektów oznaczono zawartość: suchej masy, białka, tłuszczu, skrobi, popiołu, błonnika i β-glukanów. Trzyletnie wyniki obserwacji oraz wyniki badań składu che- micznego poddano analizie statystycznej w pakiecie statystycz- nym SAS®. Wykonano analizę wariancji, a następnie zastoso- wano metodę składowych głównych. Badane obiekty wykazały się dużym zróżnicowaniem pod względem analizowanych cech. Wybrano 15 obiektów wyróżniających się wysokim plonowa- niem, odpornością na porażenie chorobami powodowanymi przez grzyby i odpornością na wyleganie. Na podstawie składu chemicznego wskazano obiekty szczególnie przydatne do celów spożywczych i paszowych.