Polityka zagraniczna Panamy w okresie rządów Omara Torrijosa

Generał Omar Torrijos Herrera doszedł do władzy pół roku po zamachu stanu z 1969 r. Rządził przez około 12 lat, aż do swej śmierci w 1981 r. W znacznym stopniu przyczynił się do osiągnięcia największego sukcesu w polityce zagranicznej Panamy, od początku powsta-nia tego państwa (1903 r.), jakim było zawarcie (1977 r.) nowych traktatów: o Kanale Panam-skim oraz o trwałej neutralności i funkcjonowaniu Kanału. Z chwilą wejścia w życie Traktatu o Kanale Panamskim utraciły moc wszystkie dotychczasowe umowy, w tym najważniejsze: z 1903 r., 1936 r. i 1955 r. Pierwszy z układów obowiązywał do 31grudnia 1999 r. Drugi został zawarty na czas nieoznaczony i reguluje współczesny status prawnomiędzynarodowy Kanału. Dzięki tym układom Panama odzyskała władanie suwerenne formalne i efektywne nad całym swym terytorium: nad dawną Strefą Kanału, Kanałem Panamskim i instalacjami wojskowymi. Panama przejęła odpowiedzialność za utrzymanie i funkcjonowanie Kanału i udostępniania go na zasadach otwartości dla żeglugi morskiej. Kilkuletni okres negocjacji przebiegał w trudnych warunkach. Dyplomacji panamskiej udało się uzyskać dla swych starań liczące się poparcie społeczności międzynarodowej, w tym ONZ i OPA. Ważną okolicznością była także skłonność administracji Cartera do zawarcia satysfakcjonujących obie strony traktatów i uregulowania trudnych stosunków z Panamą. Z perspektywy czasu należy uznać zawarcie układów Torrijos-Carter za największy sukces dyplomatyczny Panamy, o ważnych skutkach dla gospodarki tego kraju i żeglugi morskiej. Po upływie kilkudziesięciu lat od tamtych wydarzeń, ocena ta pozo-staje w pełni aktualna.

General Omar Torrijos Herrera came to power roughly six months after the 1968 Panamanian coup d'état. He remained in office for 12 years until his death in 1981. Torrijos played a major role in achieving the greatest success in Panama’s foreign policy since its independence in 1903 - the negotiation, signature (1977) and entry into force (1979) of the Panama Canal Treaty and the Treaty Concerning the Permanent Neutrality and Operation of the Panama Canal (called the Torrijos-Carter Treaties). From the moment the Panama Canal Treaty entered into force all previous agreements, including those from 1903, 1936 and 1955, were rendered void. The Canal Treaty expired on December 31st 1999 but the Neutrality Treaty remains valid for an unspecified period of time and regulates the modern international legal status of the Panama Canal. Under those two treaties Panama regained its sovereign, formal as well as effective, authority over the whole of its territory, including the old Canal Zone, the Panama Canal and neighboring military installations. Panama took over responsibility for the maintenance and functioning of the Canal and it extends access to it based on the principle of freedom of maritime navigation. The treaty negotiation period lasted for several years and was conducted in difficult conditions. Panamanian diplomacy managed to acquire sizeable support for its efforts in the international community, including the UN and OAS. The US administration at the time – the Carter administration – was inclined to negotiate a mutually satisfactory treaty and to regulate its complicated relations with Panama. From a historical perspective it must be stressed that the Torrijos-Carter treaties should be considered as Panama’s biggest diplomatic success, with crucial consequences for its economy and sea shipping. After several dozen years from those events, that assessment remains accurate.