Tożsamość dziecka jako ideologiczny konstrukt powinnościowy. Dylemat i wyzwanie edukacyjne

Cel. Artykuł ma na celu uświadomić znaczenie i wagę zakresu tożsamości indywidualnie kształtowanej w złożonym procesie kształtowania się wielozakresowej i wielowymiarowej tożsamości dziecka. Materiały i metody. Przegląd i analiza literatury przedmiotu. Wyniki i wnioski. W tekście przedstawiono i wskazano na znaczenie poczucia wolności, podmiotowości, twórczości, na potrzebę wyzwalania aktywności, świadomości i czujności dziecka, a także potrzebę prowadzenia ustawicznej mediacji i dialogu przez zakres tożsamości indywidualnie kształtowanej z zakresem dziedziczonym w rodzinie i społecznie warunkowanym poza rodziną. Przedstawiono i poddano analizie liczne przykłady kształtowania się tożsamości dziecka jako ideologicznego konstruktu powinnościowego w kontekście wartości rodzinnych, oczekiwań i norm instytucjonalnych, podkreślając szczególnie problem potrzeb i aspiracji indywidualnych. Zwrócono uwagę na efekt mediacji i dialogowania między zakresami tożsamości i z tym związane dylematy i wyzwania edukacyjne, potrzebę wspierania potencjału tożsamościowego dziecka, wdrażania do refleksyjności i wyzwalania myślenia pytajnego.

Aim. The article aims to make people aware of the importance and the scope of an individually shaped identity in the complex process of shaping a child’s multi-range and multi-dimensional identity. Materials and methods. Review and analysis of the literature on the subject. Results and conclusions. The text presents and points to the importance of the sense of freedom, subjectivity, creativity, the need to trigger the child’s activity, awareness and vigilance in this process, the need for continuous mediation and dialogue through the scope of identity individually shaped with the scope inherited in the family and socially conditioned outside the family. Numerous examples of the formation of a child’s identity as an ideological obligatory construct in the context of family values, expectations, and institutional norms were presented and analyzed, emphasizing in particular the problem of individual needs and aspirations. Attention was paid to the effect of mediation and dialogue between the scopes of identity and the related dilemmas and educational challenges, the need to support the identity potential of the child, implementation to reflectivity, and triggering interrogative thinking.