Powiązania sieci ulic polskich miast z drogami szybkiego ruchu

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych prawidłowości, jakie mają miejsce w praktyce planowania powiązań dróg szybkiego ruchu (DSR) z miastami. Metodyczne aspekty planowania tych powiązań odniesiono do treści poradnika opracowanego jeszcze przed rozpoczęciem programu budowy DSR w Polsce. Podano ogólne zasady postępowania oraz zestawiono podstawowe uwarunkowania procesu decyzyjnego w kwestii, jakie miejscowości oraz w ilu miejscach i w jakich punktach DSR będą powiązane z siecią drogowo-uliczną. Wskazano na heurystyczny charakter procedury tworzenia rozwiązania. Przytoczono brytyjskie rekomendacje co do zasadności powiązania DSR w miastami o określonej wielkości. Na podstawie analizy zrealizowanych DSR lub tych o już przesądzonych przebiegach zidentyfikowano liczbę węzłów wiążących te drogi z miastami, oddzielnie dla autostrad oraz dla dróg ekspresowych. Na podstawie przedstawionej interpretacji graficznej przeanalizowano występujące prawidłowości, wskazując na bardzo duży rozrzut występujący w tych zależnościach. Przy tworzeniu typologii powiązań posłużono się modelami topologicznymi, interpretowanymi graficznie. Typologia rozwiązań obejmuje rodzaje powiązań DSR z innymi drogami oraz z siecią ulic miasta, w tym obwodnicami wewnątrzmiejskimi, a także lokalizację węzłów. Przedstawiane modele zilustrowano przykładami rozwiązań dla Krakowa, Tarnowa i Rzeszowa. W ramach podsumowania i wniosków podano typowe liczby powiązań miasta z drogą ekspresową i autostradą.

The aim of this article is to present selected regularities occurring in the practice of planning connections of high-speed roads (DRS) with cities. Methodical aspects of planning these connections have been referred to the content of the guidebook developed before the beginning of the DRS construction program in Poland. General principles of proceedings are given and basic conditions of the decision making process are presented as to which towns, in how many places and at what points the DRS will be connected to the road-street network. The heuristic nature of the procedure for creating the solution was pointed out. Also British recommendations were referred to as to the legitimacy of linking DRS in cities of a certain size. Based on the analysis of realized DRS or those with already determined routes, the number of junctions connecting these roads with cities was identified, separately for highways and for expressways. On the basis of the presented graphical interpretation, the occurring regularities have been analyzed, indicating a very large scatter in these relationships. Topological models, interpreted graphically, were used to create a typology of connections. The typology of solutions includes the types of connections of DRS with other roads and the city street network, including inner-city ring roads, as well as the location of nodes. The presented models are illustrated with examples of solutions for Kraków, Tarnów and Rzeszów. As a summary and conclusion, typical numbers of connections between the city and the expressway and highway have been given.