Pedagogika radykalna Paulo Freire wobec różnic społecznych: rzecz o edukacji ludowej

Głównym celem artykułu jest rekonstrukcja koncepcji edukacji ludowej Paulo Freire, rozwijana przez badaczy i pedagogów związanych z Instytutem Paulo Freire w Sao Paulo. Problematyczna jest jednak kwestia różnic między warunkami w Brazylii a w Polsce. Obydwa kraje były zaangażowane w proces demokratyzacji, jednak z perspektywy gospodarczej Brazylia należy do krajów rozwijających się, podczas gdy Polska – do rozwiniętych. Co więcej, nierówności społeczne w Polsce wzrosły w trakcie ponownego wprowadzania kapitalizmu, równolegle z demokratyzacją życia, a z kolei Brazylia zmniejszyła skale nierówności społecznych w ostatnim piętnastoleciu. Właśnie to jest powodem rekonstruowania pojęcia edukacji ludowej wraz z jej staroświecką wiarą w ideę postępu, obecna w paradygmacie edukacji politycznej Freire – wiara w emancypację, która zniknęła w postpolitycznej Europie.

The main purpose of this article is to reconstruct P. Freire’s conception of the popular education developed by researchers and educators associated with Instituto Paulo Freire in São Paulo. However, there is a problem of relevancy of Brazilian and Polish conditions. Both countries have been involved in the process of democratization for quite some time but – in terms of economy – Poland is developed and Brazil is a developing country. As it is not enough, social inequalities in Poland increased during the reintroduction of capitalism (parallel to democratization) and Brazil decreased social inequalities during the last 15 years. That is why the main reason of reconstructing the concept of popular education is the old-fashioned faith in progress present in Freire’s paradigm of political education. The faith in emancipation which disappeared in post-political Europe.