Dyskurs podręcznikowy i dziecięcy z perspektywy krytyczno-emancypacyjnej

W tekście podejmę próbę zrekonstruowania znaczeń wpisanych w dyskurs podręcznikowy i dziecięcy z perspektywy krytyczno-emancypacyjnej. W tym celu posłużę się kategorią dominacji, która umożliwia wskazanie zawartych w podręczniku znaczeń i wartości, narzuconych bądź wyretuszowanych, ustalonych z pominięciem rzeczywistego kontekstu, w jakim uczeń wzrasta, oraz kategorię wyzwolenia, która uprawniając praktykowanie otwartości poznawczej, wprowadza wyłom w tradycyjnym myśleniu o wielowymiarowym dyskursie dziecięcym. Wnioski z badań pozwalają zdystansować się wobec tego, co w danej sferze formatywnej oferuje zinstytucjonalizowana edukacja, i upomnieć się o edukację krytyczną, którą pojmuję za M. Malewskim nie jako grę o wiedzę, kompetencje czy władzę, ale raczej jako grę o lepsze, bardziej świadome i podmiotowe bycie w świecie (Malewski 2010, s. 38).

The text will attempt to reconstruct the meanings inscribed in the textbook and children discourse from the critical-emancipatory perspective. To this end, I will use the category of domination that provides an indication of the handbook meanings and values imposed or retouched, established without the actual context in which pupils grow up, and the category of liberation, which – entitling the practice of cognitive openness, introduces a breakthrough in the traditional thinking about the multidimensional children discourse. The conclusions from the research allow to distance ourselves towards the product that in the given formative sphere is offered by institutionalized education and to stand up for critical education understood following M. Malewski not as a game for knowledge, competence or power, but rather as a game for a better, more conscious and subject being in the world (Malewski 2010, p. 38).