Przyczyny zmiany frekwencji wyborczej w Polsce: przykłady wyborów parlamentarnych w 2005 i 2007 roku

The aim of this article is to discuss causes of voter turnout change in Poland. Polish National Election Study data for the 2005 and 2007 parliamentary elections are used. The article presents theoretical model of voter turnout change. Then it proposes research design for investigating voter turnout dynamics and two alternative hypotheses explaining this phenomenon. First explains voter turnout change by referring to macro level processes, second emphasises the role of micro level dynamics. Empirical analyses suggest that voter turnout changes in Poland occur first of all due to micro level changes (transitions from voting to abstention or vice versa), and not because of macro level processes (changes within the electorate structure). Instability of voter turnout is not random - there are many statistically significant correlates of this phenomenon, such as gender, age, satisfaction with democracy.

Celem artykułu jest weryfikacja hipotez o przyczynach zmiany frekwencji wyborczej w Polsce na przykładzie wyborów parlamentarnych w 2005 i 2007 roku. Artykuł prezentuje teoretyczny model zmiany frekwencji wyborczej. Następnie proponuje schemat badania dynamiki uczestnictwa wyborczego w Polsce i dwie alternatywne hipotezy wyjaśniające zjawisko. Pierwsza z nich szuka wyjaśnienia w zmianach na poziomie makro, druga w zmianach na poziomie mikro. Przeprowadzone analizy przekonują, że zmiany frekwencji wyborczej w Polsce zachodzą przede wszystkim ze względu na zmiany poziomu jednostkowego (przechodzenie obywateli od uczestnictwa do absencji lub vice versa, skutkujące niestabilnością zachowań wyborczych), a nie ze względu na zmiany poziomu zagregowanego (zmiany struktury elektoratu). Niestabilność uczestnictwa nie jest zachowaniem przypadkowym – istnieją liczne statystycznie istotne korelaty tego zjawiska, takie jak płeć, wiek, zakorzenienie w systemie politycznym czy zadowolenie z demokracji.