Sprawiedliwi. Inspiracje dla edukacji

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jakie inspiracje edukacyjne płyną z inicjatyw upamiętniania Sprawiedliwych, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej. Autor uważa, iż pamięć zbiorowa jest istotnym elementem kształtowania indywidualnej i zbiorowej tożsamości członków dzisiejszego społeczeństwa. W artykule dokonuje przeglądu wyników badań amerykańskich uczonych, którzy przeprowadzili wywiady z osobami ratującymi Żydów. W konkluzji stwierdza, że czyny Sprawiedliwych przypominają, iż każdy człowiek, niezależnie od uwarunkowań osobowościowych i środowiskowych, jest zdolny do podejmowania bezkompromisowych wyborów etycznych. Potrafi to czynić w sposób spontaniczny, odkładając na bok utylitarne kalkulacje, przezwyciężając lęk o siebie i najbliższych. Czynnikiem sprzyjającym takim wyborom jest wychowanie kładące nacisk na wspólne wszystkim ludziom człowieczeństwo, będące uprzednim wobec wszelkich różnic i odmienności.

The article examines what educational inspirations arise from the conduct and deeds of the Righteous, who risked their lives to save Jews during World War II. The author argues that their memory can contribute to the formation of collective human identity today. He reports and discusses the findings of selected studies by American scholars who have interviewed thousands of rescuers of Jews during the Holocaust. In conclusion, he emphasizes that the Righteous make us realize that, regardless of personality, background or context, every human being is capable of making uncompromising ethical choices and help others spontaneously, eschewing utilitarian calculations and overcoming fear for self and family. An important factor promoting such decisions is education that underscores common humanity shared by all people, which overrides all differences and dissimilarities.