Transhumanizm jako wyzwanie dla teologii. Kilka pytań

Celem artykułu jest analiza punktów styku (i konfliktu) między myślą transhumanistyczną a teologią. Poruszone zostaną cztery idee. Pierwszą jest idea postępu. Teologia wskazuje, że postęp, który jest mocno akcentowany w publikacjach autorów transhumanistycznych, może być jednak ambiwalentny. Jego wartość okazuje się dopiero w ramach analizy celów, a więc także skutków proponowanych przez transhumanistów zmian w obszarze ludzkiej natury, co jest drugą analizowaną w artykule ideą. Trzecia dotyczy samej koncepcji człowieka, która w transhumanizmie, w odróżnieniu od teologii, nie niesie w sobie żadnego potencjału normatywnego. Wreszcie ostatnią ideą jest odniesienie do Stwórcy. Odrzucając Stwórcę, ale także religię jako dziejowy hamulec i źródłociemnoty, transhumanizm pretenduje jednocześnie do zajęcia miejsca Boga i tym samym sam nabiera cech religii. Jeżeli nawet nie można odmówić transhumanistom szlachetnego zamiaru poprawienia bytu człowieka i uszczęśliwienia go, teologia odnosi się krytycznie zarówno do przesłanek, na których bazują ich wizje, jak też do metod, za pomocą których zamierzają je zrealizować.

The aim of this article is to analyze the points of contact (and conflict) between transhumanist thought and theology. Four ideas will be addressed. The fi rst is the idea of progress. Theology indicates that progress, which is strongly emphasized in the publications of transhumanist authors, can nevertheless be ambivalent. Its value turns out only within the framework of analyzing the goals, and thus also the effects of changes proposed by transhumanists in the area of human nature – which is the second idea analyzed in the article. The third concerns the very concept of man, which in transhumanism, unlike theology, does not carry any normative potential. Finally, the last idea is the reference to the Creator. By rejecting the Creator, but also religion as a historical brake and source of ignorance, transhumanism takes on the characteristics of religion itself. Even if one cannot deny transhumanists the noble intention of improving human existence and making humans happy, theology is critical of both the premises on which their visions are based and the methods by which they intend to realize them.