Mimowolne rezerwaty. Literatura niefikcjonalna wobec krajobrazów stref nuklearnych

Mimowolnymi rezerwatami Bruce Sterling nazwał takie miejsca, które zostały „odzyskane” przez przyrodę na skutek katastrofy, skażenia czy wojny. Tego typu rezerwatem jest Czarnobylska Strefa Wykluczenia, od ponad 30 lat niemal zupełnie niezamieszkiwana przez ludzi. Po jej białoruskiej stronie utworzono nawet Państwowy Poleski Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. Opuszczone miejscowości pochłania przyroda, a w strefie znajdują swój azyl zagrożone gatunki zwierząt. Jednocześnie zona nadal pozostaje napromieniowana, jej krajobraz wypełniają znaczki radioaktywności, cmentarzyska pojazdów i kopce-mogilniki, w których zakopywano skażone domy, przedmioty, drzewa. W artykule została przedstawiona reprezentacja czarnobylskiego ekosystemu obecna w literaturze niefikcjonalnej ( m.in. teksty Swietłany Aleksijewicz, Mary Mycio, Kate Brown, Igora Kostina ) oraz problematyzacja statusu tego środowiska, nazwanego przez Adama Higginbothama „skażonym edenem”.

Bruce Sterling called involuntary reserves such places that were “recovered” by nature as a result of a catastrophe, contamination or war. This type of reserve is the Chernobyl Exclusion Zone, almost completely uninhabited by people for over 30 years. On its Belarusian side, the Polessian State Radiation-Ecological Reserve was established. The abandoned villages have been consumed by nature, and endan-gered animal species find their refuge in the zone. At the same time, the zone is still irradiated, its landscape is filled with radioactivity stamps, vehicle cemeteries and mounds-burials where contaminated houses, objects, trees were buried. The article will present the representation of the Chernobyl ecosystem present in non-fictional literature ( including texts by Svetlana Aleksijewicz, Mary Mycio, Kate Brown, Igor Kostin and others ) and the problematization of the status of this environment, which Adam Higginbotham calls “contaminated Eden.”