Nowe ogniwa nierówności edukacyjnych w Polsce

Celem tej analizy jest ustalenie, w jakim stopniu podziały na szkoły: bezpłatne i pobierające opłaty, publiczne i niepubliczne oraz prowadzone w trybie stacjonarnym i niestacjonarnym kreują nierówności w dostępie do wykształcenia. Chodzi o stwierdzenie, w których szkołach nadreprezentowane są osoby pochodzące z kategorii o wyższym statusie społecznym (takich jak inteligencja), a w których reprezentanci klas niższych – robotników i chłopów. Dane pochodzą z Polskiego Generalnego Sondażu Społecznego zrealizowanego w 2008 roku na próbie ogólnokrajowej. Wyniki analizy wskazują, że podziały te okazują się istotnymi wyznacznikami nierówności edukacyjnych na poziomie szkół ponadpodstawowych i ponadśrednich. Świadczyłoby to o kształtowaniu się nowych wymiarów stratyfikacji społecznej – na bazie dostępu do różnych rodzajów szkół z tego samego poziomu, klasyfikowanych jako „lepsze” i „gorsze”.

This is the first insight into effect of development of nonpublic and paid schools on social stratification in Poland. Logistic and multinomial regression of the Polish General Social Survey data 1998 is conducted to test hypotheses concerning effect of the fathers’s EGP category on access to various types of schools in secondary and tertiary education. Results confirm the hypotheses that respondents from intelligentsia families are overrepresented in both secondary and tertiary paid schools and have greater odds of entry in to public tertiary education in comparison to lower non-manual categories, owners, working class and peasants. Children of intelligentsia also have more opportunities to attend “better” stationary (than non-stationary) schools in comparison to other categories. This analysis provides support for the thesis about growing role of qualitative differentiation in education.