Represje i wojna w narracjach biograficznych Polaków z Żytomierszczyzny, Kijowszczyzny i Podola

Artykuł prezentuje miejsce wojny i represji stalinowskich w narracjach biograficznych Polaków z Ukrainy Centralnej. Tekst powstał na podstawie analizy treści 63 wywiadów. Szczegółowej analizie poddane zostały 4 wybrane wywiady, reprezentujące najbardziej typowe struktury narracyjne. Celem było pokazanie wpływu oficjalnej sowieckiej pamięci II wojny światowej na kształtowanie się tożsamości najstarszego pokolenia Polaków z Żytomierszczyzny, Kijowszczyzny i Podola. Jak wszyscy mieszkańcy radzieckiej Ukrainy, mniejszość polska poddana była po wojnie silnej propagandzie państwowej, która gloryfikowała zwycięstwo ZSRR w wojnie z Niemcami i przemilczała represje z lat trzydziestych. W tej sytuacji pamięć biograficzna rozmówców sprzeczna była z pamięcią oficjalną. Analizowane wywiady reprezentują różne sposoby negocjowania własnej tożsamości w sytuacji, którą można nazwać asymetrią pamięci biograficznej i zbiorowej. Są to: negowanie części własnego doświadczenia, jego świadome zepchnięcie do sfery prywatnej (separacja) oraz różne odmiany margnalności (wycofanie i poszukiwania).

The article researches role of war and Stalin’s repressions in the biographical narratives of Poles living in Central Ukraine. The text is based on the content of 63 interviews. For the purpose of the detailed analysis I have chosen four of them; each representing a typical narrative structure. The aim of the article was to show infl uence of the offi cial Soviet memory of the II world war on the development of the oldest generation of Poles from Zhytomyr, Kyiv and Podilia region’s identity. As all inhabitants of the Soviet Ukraine, Polish minority was after the war subject of strong state propaganda, which glorifi ed USSR victory over the Germans and silenced repressions of the 1930. In this situation the biographical memory of the interviewees was contradictory to the offi cial one. Analyzed interviews represent various ways of negotiating one’s identity in the situation that might be called asymmetry of the biographical and collective memory. These are: denying part of one’s experience, moving it to the private sphere (separation) and various types of marginality (withdrawal and searching).