Ля вытокаў беларускай фiлалогii: працы К.Ф. Калайдовiча

У артыкуле разглядаюцца шматгадовыя даследаваннi аднаго з пiянераў расiйскага славяназнаўства, вядомага медыявiста i археографа К.Ф. Калайдовiча (1792–1832), прысвечаныя беларускай праблематыцы. На основе багатых крынiцазнаўчых матэрыялаў першай чвэрцi XIX стагоддзя, уключна з асабiстымi архiвамi таго часу, показаны працэс зараджэння i фармiравання агульнай задачы неабходнасцi новай навуковай дысцыплiны – беларускай фiлологii. Пачынаючы з моманту знаходжання на беларускiх землях у 1812–1813 гадах i знаёмства з жывой беларускай мовай К.Ф. Калайдовiча, значна ўзмацняецца яго спецыяльная цiкавасць да беларускайы культуры, пазней самым грунтоўным чынам падмацаваная пры вывучэннi i публiкацыi iм выбiтных помнiкаў старажытнага пiсьменства, у лiку якiх выдзяляюцца i такiя, раннiя па часе, як тварэннi свяцiцеля Кiрыла Тураўскага ХII стагоддзя.

W artykule omówiono wieloletnie badania dotyczące problematyki białoruskiej prowadzone przez jednego z pionierów rosyjskich studiów slawistycznych, słynnego znawcę średniowiecza i archeografa K.F. Kałajdowicza (1792–1832). W opracowaniu wykorzystano bogaty materiał źródłowy z pierwszego ćwierćwiecza XIX wieku, w tym archiwa prywatne. Pokazuje on początki powstawania nowej dyscypliny naukowej – filologii białoruskiej. Szczególne zainteresowanie zagadnieniami kultury białoruskiej datowane jest na lata 1812–1813, kiedy K.F. Kałajdowicz mieszkał na ziemiach białoruskich i poznawał żywy język. To zainteresowanie wzrosło dzięki jego studiom i publikacjom poświęconym starym zabytkom piśmiennictwa, wśród których znajdowały się pochodzące z XII wieku dzieła św. Cyryla z Turowa.

The article deals with long-term research performed by one of the pioneers of Russian Slavic studies, famous mediaevalist and archeographer K.F. Kalaydovich (1792–1832). Rich source materials from the first quarter of the 19th century have been used, including data from personal archives. They show the beginnings and formation of a new scientific discipline – Belarusian philology. The interest in Belarusian culture blossomed in the years 1812–1813 when K. F. Kalaydovich lived on Belarusian lands and learned the Belarusian language. It was later reinforced by his studies and publications devoted to the outstanding monuments of ancient writing among which you can find the 12th century works of St. Cyril of Turov.