SUITABILITY OF COMPLEXITY ECONOMICS FOR LONG-TERM AGRICULTURAL POLICY-MAKING

The development of agricultural policy is becoming a more and more difficult task. The number of factors which should be taken into account continues to grow, while at the same time there is an increased diversification of agricultural needs as well as higher consumer and taxpayer expectations. In this situation, the approach to agricultural policy-making used so far does not function properly. The final shape of the Common Agricultural Policy (CAP) in the new multiannual financing frameworks of the European Union has not been fully established yet. The work has been prolonged for many reasons. The current European Commission pays much attention to environmental and climate challenges, proposing the implementation of the European Green Deal strategy. One of the key elements of this development concept is the “Farm to Fork” strategy, which indicates the directions of transformation of food systems in the EU. A question arises whether the proposed shape of the EU strategy for agriculture is optimal in terms of challenges faced by this sector. Complexity economics may be an answer to this question, as it offers an approach to policy-making based on the recognition of the complexity of socio-economic systems and their specific dynamics requiring a specific shape of actions taken by the state.

Tworzenie polityki rolnej staje się coraz trudniejszym zadaniem. Liczba czynników, które należy wziąć pod uwagę, systematycznie rośnie, jednocześnie następuje wzrost zróżnicowania potrzeb rolnictwa, jak i oczekiwań konsumentów i podatników. W tej sytuacji dotychczasowe podejście do kreowania polityki rolnej przestaje zdawać egzamin. Ostateczny kształt wspólnej polityki rolnej (WPR) w nowych wieloletnich ramach finansowania Unii Europejskiej nie został jeszcze w pełni ustalony. Prace przedłużają się z wielu różnych powodów. Obecna Komisja Europejska wiele uwagi poświęca wyzwaniom środowiskowo-klimatycznym, proponując realizację strategii Europejski Zielony Ład. Jednym z kluczowych elementów tej koncepcji rozwojowej jest strategia „Od pola do stołu”, która wskazuje kierunki transformacji systemów żywnościowych w UE. Pojawia się pytanie, czy zaproponowany kształt strategii UE wobec rolnictwa jest optymalny z punktu widzenia stojących przed tym sektorem wyzwań. Odpowiedzi na to pytanie może udzielić ekonomia złożoności, która oferuje podejście do tworzenia polityki bazujące na dostrzeżeniu złożoności systemów społeczno-ekonomicznych i ich specyficznej dynamiki wymagającej określonego ukształtowania podejmowanych przez państwo działań. Celem artykułu jest prezentacja ekonomii złożoności jako podejścia odpowiedniego do tworzenia polityki rolnej w kontekście wielu zróżnicowanych wyzwań stojących przed tym sektorem oraz wskazanie, na ile obecnie tworzona polityka rolna uwzględnia wskazówki ekonomii złożoności.