Determinants of Implementation of the Circular Economy in the Food Processing Sector on the Example of the Dairy Industry

Celem opracowania jest przedstawienie uwarunkowań potencjalnego zastosowania modelu gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) w sektorze przetwórstwa spożywczego na przykładzie branży mleczarskiej. W pierwszej części artykułu dokonano analizy różnych czynników stymulujących oraz ograniczających transformację mleczarstwa w kierunku GOZ. W drugiej zaprezentowano zaś przykłady rozwiązań odpowiadających idei gospodarki o obiegu zamkniętym, które zostały wdrożone lub są planowane do wdrożenia w przedsiębiorstwach mleczarskich. Praca ma charakter przeglądowy. Wykorzystano w niej strategiczne dokumenty unijne i krajowe oraz literaturę przedmiotu na temat gospodarki o obiegu zamkniętym w systemach rolno-spożywczych, ponadto doniesienia z prasy branżowej przedstawiające konkretne przykłady implementacji rozwiązań z zakresu GOZ w mleczarniach. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w branży mleczarskiej istnieją duże możliwości wdrażania modelu gospodarki cyrkularnej, ale jest to proces złożony, przebiegający w warunkach oddziaływania czynników stymulujących i ograniczających. Proces ten wymaga zmian systemowych na różnych poziomach funkcjonowania gospodarki, zaangażowania znaczących środków finansowych, a przede wszystkim inwestycji dostosowawczych w zakresie innowacyjnych technologii, systemów energetycznych i gospodarki wodnościekowej. Wśród udanych działań sprzyjających transformacji w kierunku GOZ zrealizowanych w przedsiębiorstwach mleczarskich można w szczególności wymienić rozwiązania polegające na: redukcji ilości produkowanych odpadów oraz ponownym ich wykorzystaniu, bezpośrednim wykorzystywaniu produktów ubocznych, korzystaniu z odnawialnych źródeł energii (w systemach ogrzewania i chłodzenia), ograniczeniu zużycia oraz ponownemu wykorzystaniu wody, stosowaniu ekologicznych opakowań, wykorzystaniu ekologicznych środków transportu. Konkludując, należy stwierdzić, że podejmowane przez sektor przetwórstwa spożywczego, w tym branżę mleczarską, działania zmierzające do transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym to konieczność, zwłaszcza w kontekście wyzwań związanych z Europejskim Zielonym Ładem i strategią „Od pola do stołu”.

The aim of the study is to present the determinants of the potential application of the circular economy model in the food processing sector on the example the dairy industry. The first part of the article analyzes various factors that stimulate and limit the transformation of the dairy industry towards the circular economy. The second part presents the examples of solutions corresponding to the idea of a circular economy that have been implemented or are planned to be implemented in dairy enterprises. This paper is an overview. It uses strategic EU and national documents, literature on the circular economy in agri- -food systems, as well as reports from the trade press presenting specific examples of the implementation of circular economy solutions in dairies. The analysis shows that in the dairy industry there are great opportunities to implement the circular economy model, but it is a complex process under the influence of stimulating and limiting factors. It requires systemic changes at various levels of the economy, significant financial resources, and above all, adaptation investments in the field of innovative technologies, energy systems, and water and wastewater management. Successful activities supporting the transformation towards the circular economy implemented in dairy enterprises include in particular solutions consisting in: reducing the amount of waste produced and reusing it, direct use of by-products, using renewable energy sources (in heating and cooling systems), reducing consumption of water and reusing it, using eco-friendly packaging and sustainable transportation. In conclusion, it should be stated that the actions taken by the food processing sector, including the dairy industry, aimed at transformation towards the circular economy are necessary, especially in the context of the challenges related to the European Green Deal and the Farm to Fork Strategy.