Style życia jako kategorie opisu realizacji zadań rozwojowych przez dorosłe osoby z lekką niepełnosprawnością intelektualną

Cel. Celem artykułu jest opisanie stylów życia dorosłych osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Materiały i metody. Uwzględniając specyficzne możliwości intelektualne badanych osób oraz trudności komunikacyjne, w celu zebrania materiału empirycznego wykorzystano metodę dialogową. W badaniach wzięło udział dziesięć osób w wieku pomiędzy 25. a 45. rokiem życia z orzeczeniem o niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim. Uzyskane wyniki badań opracowano w perspektywie fenomenologiczno-hermeneutycznej. Wyniki. Badane osoby z niepełnosprawnością intelektualną ze względu na analizowane zadnia rozwojowe charakteryzują różne style życia. Badanych, w przypadku pracy zawodowej, charakteryzuje zachowawczy styl życia, któremu odpowiada kategoria – „praca jako źródło środków finansowych”, styl – ograniczony, którego dopełnia kategoria „praca nie jest dla mnie”. Sytuację rodzinną charakteryzują następujące style: poszukujący – „szukam kogoś bliskiego”, wycofujący – „tak jest dobrze. Nie wiem, czy sobie poradzę”, a także nastawiony na działanie – „wejdę w związek małżeński”. Czas wolny badanych charakteryzują następujące style: nastawiony na tu i teraz – „domocentryczny”, nastawiony na działanie – „aktywność sportowa”, poszukujący – „lubię zwiedzać”. W przypadku kontaktów społecznych odnotowano styl zablokowany – „kontakty ograniczają się do rodziny i tych, których znam”, styl nastawiony na działanie – „mam grono pełnosprawnych znajomych i czuję się z nimi dobrze”. Aktywność obywatelską badanych charakteryzuje styl zachowawczy – „głosuję w wyborach lokalnych, ale na tych, których znam”, styl zablokowany – „nie znam się na polityce”. Wnioski. Style życia są zależne od zasobów badanych oraz ograniczeń, wynikających z niepełnosprawności intelektualnej, wcześniejszych doświadczeń oraz wsparcia społecznego. Przemiany w myśleniu o osobach niepełnosprawnością intelektualną, ich dorosłości i miejscu w świecie, otwierają przed nimi nowe możliwości dotyczące wyboru stylu życia. Im jednostka posiada mniejsze zasoby, tym istnieje większe zapotrzebowanie na wsparcie społeczne, które umożliwi jej wybór odpowiedniego stylu życia.

Aim. The purpose of the article is to describe life styles of adults with light intellectual disabilities. Methods. Taking into account specific intellectual abilities of the researched persons, as well as difficulties in communication, a dialogue method was applied for collecting empirical material. The research covered ten people at the age of between 25 and 45 diagnosed with light intellectual disability. The results obtained were developed according to the hermeneutic phenomenology approach. Results. The intellectually disabled people under research, due to the analysed developmental tasks have various life styles. Those who work professionally maintain a rather a conservative life style in which work is perceived as “a source of money” and also a blocked style-limited, which is completed by the category “work is not for me.” The family situation can be characterized by the following styles: searching – “I am searching for somebody close to me”, withdrawing – “I feel OK this way. I do not know whether I can cope with it”, and also by a life style focused on acting – “I will enter into marriage”. Leisure time features the following styles: focused on here and now- “home centred”, focused on acting - “sports activities”, searching – “I like sightseeing”. As for social interactions, a blocked style can be observed – “contacts tend to limit to family members and those whom I know”, a life style focused on acting – “I have a group of intellectually able friends and I feel OK with them”. Their civic activity can be characterized by a conservative approach - “in local elections we vote for those whom we know”, a blocked style – “I am not familiar with politics”. Conclusions. Life styles of the researched people depend on their resources and limitations that result from their intellectual delay, earlier experience, as well as community support. Changes in the attitude towards people with intellectual disability, their adulthood and place in the world, open for them new possibilities related to their life style choices. The smaller resources an individual has, the greater need for community support is which makes it possible for them to choose an adequate life style.