Cywilnoprawne konsekwencje wpływu postanowień umowy kredytowej na zdolność kredytową

Obowiązek przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej ustanowiony w art. 70 ust. 1 ustawy Prawo bankowe jest zwykle uważany za normę o znaczeniu publicznoprawnym, bez wpływu na sferę prywatnoprawną umowy kredytowej. Niemniej jednak pogląd ten jest oparty na wyidealizowanym założeniu o neutralności umów kredytowych wobec ryzyka kredytobiorcy, co nie odpowiada warunkom współczesnego obrotu. Praktyczne doświadczenia dowodzą bowiem, że zdolność kredytowa, a w konsekwencji również wynik jej oceny, mogą zależeć także od konstrukcji umowy kredytowej. W takich przypadkach błędny komunikat o zdolności kredytobiorcy do spłaty zobowiązania nabiera waloru informacji przedkontraktowej, co uzasadnia nie tylko publicznoprawną odpowiedzialność banku, ale i sądową ingerencję w sferę relacji pomiędzy stronami umowy. Zmiana wykładni art. 70 ust. 1 pr.bank., dopuszczająca informacyjną funkcję przepisu oraz prywatnoprawne sankcje za naruszenie jego dyspozycji, uzasadniona jest także zmianami w prawie europejskim i została już zapoczątkowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych.

The obligation to carry out a creditworthiness assessment set out in Article 70 § 1 of the Banking Law is usually considered a norm of public law significance which does not affect the private law sphere of a credit agreement. However, this view is based on an idealized assumption that loan agreements are neutral towards the borrower’s risk, which does not correspond to the conditions of the contemporary economy. Practical experience shows that creditworthiness, and consequently also creditworthiness assessment, may also  depend on the structure of an adhesive loan agreement. In such cases, the erroneous message about the existence of creditworthiness becomes a form of pre-contractual information, which implies not only the public law liability of the bank, but also judicial interference in the sphere of relations between the parties of the agreement. Change in the interpretation of Article 70 § 1 of the Banking Law, which allows its informative function and private law sanctions for violating its disposition, is justified by developments in European Law and has already been initiated in the jurisprudence of the Supreme Court and Courts of Appeal.